1) набуханне і зацвярдзенне мужчынскага палавога члена пры палавой узбуджанасці;
2) выпрамленне якой-н. часткі цела, напр.тулава.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Здро ’ніжняя частка снапа’ (драг., Нар. лекс.). Адзіная фіксацыя без ілюстрацый. Калі гэта не памылка, звязана з пуздра (гл.) словам, што азначае ў рус. (пуздро) між іншым, ’ніжнюю частку тулава жывёлы’ (Даль) ці як яго скарачэнне, ці як складаная частка (пу(з) + здро?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аза́дак, ‑дка, м.
Задняя частка тулава жывёлы. Конь падкінуў азадкам, скочыў і пабег спорным трухам, не спыняючыся, па цвёрдай дарозе.Мурашка.Руды наш стаў дабёр і гладак, Аж чуць цягае ўжо азадак, Не верыцца, што ёсць і косці, І закруціўся зграбна хвосцік.Крапіва.// Задняя частка тушы. //Разм. Частка цела чалавека ніжэй спіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Торс ’адлюстраванне тулава чалавека ў жывапісе ці скульптуры’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз польскае ці рускае пасрэдніцтва з італ.torso ці франц.torse, якія з лац.thyrsus ’сцябло’, ’жазло Вакха’ < ст.-грэч.νύρσος ’тс’, ’галінка, атожылак’ (Фасмер, 4, 87; Голуб-Ліер, 485; ЕСУМ, 5, 608).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шляя́
(польск. szleja < чэш. šle, ад ст.-в.-ням. silo)
частка збруі ў выглядзе рэменя, які ідзе ад хамута і агібае ўсё тулава каня.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГУ́РКІ,
курганны могільнік дрыгавічоў 11—13 ст. каля хутара Гуркі Брэсцкага р-на. 173 курганы, з іх 25 даследаваны. Пахавальны абрад — трупапалажэнне галавой на З і У з выцягнутымі ўздоўж тулава рукамі. Знойдзены фрагменты рыфленага ганчарнага посуду з адагнутым венчыкам, глінянае прасліца, сярэбраны віты пярсцёнак, жал. нажы. Адно з пахаванняў воіна, магчыма, не мясц. паходжання.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
korpus, ~u
м. корпус; тулава;
korpus statku — корпус судна;
korpus dyplomatyczny — дыпламатычны корпус;
korpus oficerski — афіцэрскі корпус
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
гру́дзі, ‑ей; адз.няма.
1. Пярэдняя частка тулава ад шыі да жывата. Зашпіліць вопратку на грудзях. □ І тут Марына не ўтрымала — Ды гэта ж ён! ды гэта ж брат! На грудзі брату тварам пала. — Ігнатка! брацік мой Ігнат...Колас.// Частка тулава, у якой змяшчаюцца сэрца, лёгкія і інш. органы грудной клеткі. Дыхаць на поўныя грудзі. □ І здавалася Міколку, што вылеціць яго сэрца з грудзей ад вялікай радасці.Лынькоў.
2. Малочныя залозы ў жанчыны. Малая адрывалася ад пустых грудзей і крычала, ёй хацелася есці.Шамякін.
3.Разм. Верхняя пярэдняя частка адзення. Кашуля з вышыванымі грудзьмі.
•••
Біць (сябе) у грудзігл. біць.
Грудзьмі пралажыць (пракласці) сабе дарогугл. пралажыць.
Дыхнуць на поўныя грудзігл. дыхнуць.
Прыгрэць змяю (гадзюку) на (сваіх) грудзяхгл. прыгрэць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэфаліза́цыя
(ад гр. kephale = галава)
працэс адасаблення галавы і ўключэння аднаго або больш сегментаў тулава ў галаўны аддзел у жывёл у працэсе іх гістарычнага развіцця.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Rumpf
m -s, Rümpfe
1) ту́лава
2) касця́к; ко́рпус
3) ствол (дрэва)
4) абру́бак, аста́ча, аста́так (часцей перан.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)