некульту́рнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць некультурнага, нізкі ўзровень культуры; бескультурнасць. Як чалавек адукаваны, асістэнт не можа спакойна глядзець на тую некультурнасць і неахайнасць, што б’е ў вочы на кожным кроку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыго́жа,
1. Прысл. да прыгожы.
2. безас. у знач. вык. Пра прыгажосць, хараство дзе‑н. Свежа і прыгожа было ў лесе. Чарнышэвіч. Навокал жа было так прыгожа і спакойна. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
танцу́лькі, ‑лек; адз. няма.
Разм. іран. Вечар з танцамі, вечарынка. Са здзіўляючай лёгкасцю Ірына магла спакойна круціцца цэлы вечар на танцульках, хоць заўтра трэба было ісці здаваць чарговы залік. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вало́даць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. кім-чым. Мець у сваёй уласнасці, уладаць.
В. маёмасцю.
2. перан., кім. Трымаць у сваёй уладзе, падпарадкоўваць сабе, кіраваць.
Адна думка ўвесь час валодае ім.
3. чым. Умець, мець магчымасць карыстацца чым-н., дзейнічаць пры дапамозе чаго-н.
В. зброяй.
Не в. левай рукой.
В. пяром (умець добра пісаць). В. некалькімі замежнымі мовамі (ведаць іх). В. сабой (трымацца спакойна ў любых абставінах).
|| наз. вало́данне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
жывагло́т, ‑а, М ‑лоце, м.
Разм. Драпежнік, які глытае здабычу жыўцом. // перан. Пра сквапнага, бязлітаснага прыгнятальніка. Жыў спакойна цэлы век Невядомы чалавек. Жыў багатым жываглотам, Працаваць не меў ахвоты. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сці́шана,
1. Прысл. да сцішаны (у 2, 3 знач.).
2. безас. у знач. вык. Ціха, спакойна. Пав вечар сцішана было. Было салодка. Адпачывала і сяло, А з ім і лодка. Семашкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ура́жлівы, ‑ая, ‑ае.
Які лёгка паддаецца ўражанням, вельмі чулы. Уражлівае дзіця. □ Мама яшчэ пазаўчора сказала ім, старэйшым: — За вас я спакойна. За Віку баюся, яна такая ўражлівая. Не крыўдзіце яе. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мітуслі́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць мітуслівага. [Пачулія:] — Найбольш мне мітуслівасць твая не падабаецца, я люблю працаваць спакойна: выйграў — добра, прайграў — плакаць не буду. Самуйлёнак. Варта было прыйсці Галынскаму, як разгубленасць і мітуслівасць зніклі. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пава́жнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць паважнага; важнасць, няспешнасць. Было спакойна і лагодна, Як бы сама прырода тая Паважнасць свята адчувае. Колас. Ветліва, аднак не трацячы афіцыйнасці і пасольскай паважнасць,.. [паслы] развіталіся і выйшлі. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недага́рак, ‑рка, м.
Рэшткі чаго‑н. недагарэлага. У будане спакойна мне, Мільгае свечкі недагарак. Астрэйка. Амаль кожны падкідае ў агонь што-небудзь з рэштак паліва: то сухую галінку, .. то шышку, то недагарак. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)