рацыяна́льны

1. rationál, vernünftig (разумны); rationéll, zwéckmäßig (мэтазгодны);

2. матэм. Rationál-; rationál;

рацыяна́льныя лі́кі rationále Záhlen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

клёк м.

1. (моц, сокі зямлі) Säfte der Érde;

2. разм. (розум, разумны сэнс) Vernúnft f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Мудрэц ’мудры, разумны чалавек’ (ТСБМ), ’кемлівы, вынаходлівы, штукар’ (міёр., З нар. сл.; ТС), ’хітрун’ (Бяльк.). Да прасл. mǫdrьcь. Гл. му́дры 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прылуне́ць ’здурнець’, прылуне́лы, прылуне́ўшы ’не зусім разумны; псіхічна хворы’ (валож., брасл., барыс., глыб., Сл. ПЗБ; ЛА, 3). Да лунь 3 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рэзо́н ’сэнс, падстава, разумны довад’ (ТСБМ). З рус. резон ’тс’, якое з фр. raison ’прычына’ < лац. ratiōnem ’тс’ (Фасмер, 3, 463).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

слу́шны, ‑ая, ‑ае.

Разумны; абгрунтаваны; практычна карысны. Слушная парада. Слушная заўвага. Слушная ідэя. □ Але ж Сямён таксама хоча найлепшага. І прапанова яго слушная. Шыцік. Думка была слушная, і Віктар павінен быў з ёй згадзіцца. Маўр.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

талко́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Разумны, кемлівы; дзелавіты. [Апейка:] — Актывістаў арганізуй, каб памаглі. Падбяры групу талковых, сумленных, пагавары шчыра. Мележ. І калгасныя справы .. [Васіль] павёў так, што хутка стаў вядомы як здольны, талковы рахункавод. Васілевіч. — Канечне, — гаварыў дзед Нічыпар, — старшынёй трэба выбраць чалавека пісьменнага, талковага. П. Ткачоў. // Змястоўны, разумны, дзелавы. Талковы даклад. □ [Тарасевіч:] — А як трэба нашай прамысловасці разумная, удумлівая парада вучонага-эканаміста, талковая рэкамендацыя. Арабей.

2. Ясны, зразумелы, пераканаўчы (пра думкі, словы і пад.). Звычайна паліцэйскія былі альбо п’янчугі, альбо людзі тупыя, не здольныя вымавіць ніводнага талковага слова. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

sane [seɪn]adj.

1. пры сваі́м ро́зуме

2. разва́жлівы, разу́мны;

a sane person ураўнава́жаная асо́ба;

a sane policy разу́мная палі́тыка

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

рацыяналі́зм

(фр. rationalisme, ад лац. rationalis = разумны)

1) кірунак у ідэалістычнай філасофіі, які лічыць розум адзінай крыніцай пазнання;

2) разумовыя адносіны да жыцця, разумовасць учынкаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

bright [braɪt] adj.

1. я́ркі; све́тлы; бліску́чы;

bright eyes я́сныя во́чы;

bright future све́тлая бу́дучыня

2. разу́мны, здо́льны, ке́млівы;

bright imagination жыво́е ўяўле́нне

♦

bright and early зусі́м ра́на;

(as) bright as a button BrE разу́мны, дасці́пны;

look on the bright side глядзе́ць на спра́вы аптымісты́чна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)