батра́к, ‑а, м.

Сельскагаспадарчы рабочы, якога памешчык або кулак наймаў для працы ў сваёй гаспадарцы; парабак. Абеззямеленае сялянства вымушана было ісці да памешчыка і кулака ў батракі або шукаць работу на старане. «Прырода Беларусі». Дзед мой быў вечны парабак-батрак, бацька таксама, і я парабкаваў ды батрачыў. Янкоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

натурфіласо́фія

(ням. Naturphilosophie, ад лац. natura = прырода + гр. philosophia = філасофія)

вучэнне, якое спрабуе даць сістэму ведаў аб прыродзе, грунтуючыся не на доследных дадзеных навук, а на абстрактных прынцыпах філасофіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фізіяно́мія

(фр. physionomie, ад гр. physis = прырода + onomon = які ведае)

1) твар чалавека; выраз твару, грымаса (напр. кіслая ф.);

2) перан. індывідуальны выгляд, адметныя рысы каго-н., чаго-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

human​2 [ˈhju:mən] adj. чалаве́чы;

the human race род людскі́;

a human voice чалаве́чы го́лас;

human nature чалаве́чая прыро́да/нату́ра;

a human ceiling мяжа́ чалаве́чых магчы́масцей;

a human factor чалаве́чы фа́ктар

2. уласці́вы чалаве́ку;

It’s human to err. Чалавеку ўласціва памыляцца.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

kingdom [ˈkɪŋdəm] n.

1. карале́ўства; ца́рства; дзяржа́ва;

the United Kingdom Злу́чанае Карале́ўства (Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірландыі)

2. ца́рства; свет;

the аnimal/plant king dom жывёльны/раслі́нны свет;

mineral king dom нежыва́я прыро́да

♦

till kingdom come dated да друго́га прышэ́сця, ніко́лі

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

раско́шны

1. в разн. знач. роско́шный;

~нае жыццё — роско́шная жизнь;

~ная прыро́да по́ўдня — роско́шная приро́да ю́га;

2. (не тесный) просто́рный, свобо́дный;

р. касцю́м — просто́рный (свобо́дный) костю́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зака́знік, ‑а, м.

Род запаведніка, у якім поўнае або частковае выкарыстанне прыродных багаццяў (паляванне, рыбная лоўля, высечка лесу і пад.) забараняецца звычайна толькі на пэўны тэрмін. У сваім натуральным, першабытным, некранутым стане прырода Палесся з яе дзікім жывёльным, птушыным і раслінным светам будзе захоўвацца ў запаведніках і шматлікіх заказніках. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

радыя́цыя, ‑і, ж.

Выпрамяненне электрамагнітных хваль. Радыяцыя зямлі. □ У ясны дзень галоўная роля належыць прамой сонечнай радыяцыі, а пры больш або менш суцэльнай воблачнасці — рассеянай. Прырода Беларусі. // Электрамагнітныя хвалі, выпрамененыя якой-небудзь крыніцай. Вымярэнне радыяцыі. Доза радыяцыі. □ Упершыню нябачны агонь радыяцыі апёк рукі адважнай даследчыцы атама Марыі Складоўскай-Кюры. «Маладосць».

[Лац. radiatio — выпрамяненне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аргані́чны ​1, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да арганізма (у 1 знач.); які характарызуецца жыццёвымі працэсамі; жывы. Арганічнае жыццё. Арганічны свет. Арганічная прырода. // Які ўтварыўся ў выніку разлажэння жывёльных і раслінных арганізмаў; які нагадвае сабой прадукт такога разлажэння. Чым далей у глыбіню возера, тым больш арганічных часцінак прымешваецца ў азёрныя адкладанні. Прырода Беларусі.

•••

Арганічная хімія гл. хімія.

аргані́чны ​2, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да органа (у 1 знач.); які датычыцца ўнутранай будовы органаў чалавека. Арганічны парок сэрца.

2. перан. Унутраны, які датычыцца самой сутнасці, асноў чаго‑н.; непарыўна звязаны з чым‑н. Арганічнае адзінства тэорыі з практыкай. □ Сувязь паміж часткамі і цэлым настолькі арганічная, што варта пісьменніку змяніць імя героя, як светацені ў творы перамяшчаюцца. Адамовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засну́ць сов., прям., перен. засну́ть, усну́ть;

по́зна з. — по́здно засну́ть (усну́ть);

прыро́да ~ну́ла зімо́вым сном — приро́да засну́ла (усну́ла) зи́мним сном;

◊ з. ве́чным сном — засну́ть после́дним (ве́чным) сном

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)