максімалі́зм, ‑у, м.
1. Празмерная, без ўліку рэальных умоў, крайнасць у якіх‑н. патрабаваннях.
2. Крайне левая паўанархічная тэарэтычная плынь сярод эсэраў, якая ўзнікла ў 1906 г.
[Ад лац. maximum — найбольшае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нала́джаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад наладзіць.
2. у знач. прым. Добра арганізаваны. Наладжаная праца. □ Наладжаную плынь школьных заняткаў нечаканым чынам парушыў Іван Анцыпік. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
славянафі́льства, ‑а, н.
Кансерватыўная грамадска-палітычная плынь сярэдзіны 19 ст., якая ідэалізавала самабытны шлях развіцця Старажытнай Русі, яе патрыярхальнасць, сялянскую абшчыну, праваслаўе і супрацьпастаўляла развіццю заходніх краін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плын ’скокі’ (гом., Мар. Ром.) у песні: Вуценятка плыгне, сетачкі парве, са мною ў плын пойдзе… (тамсама). Відаць, да плыгаць (гл.). Першапачаткова было б Тплыгн, як стогн. Аднак параўн. смал. альта ’плынь ракі’, ’плавание’, бел. плынь ’цячэнне’, як і польск. ріуп ’вадкасць’, ’газ’ — даплыць (гл.), полымя, płynąć, з формы цяп. часу якога паходзіць -л < прасл. *plynǫti ’перамяшчацца па паверхні вады’, сюды ж польск. płynąć ’уцякаць, бегчы’, рус. дыял. плыпуть ’хутка пабегчы’, што сведчыць, магчыма, пра старую сувязь плыгаць і плыць (гл.). Параўн. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
богашука́льніцтва, ‑а, н.
Рэакцыйная рэлігійна-філасофская плынь сярод рускай ліберальнай інтэлігенцыі пачатку 20 ст., якая прапанавала перабудаваць сучасныя формы грамадзянскага побыту і чалавечага існавання на аснове абноўленага хрысціянства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віталі́зм, ‑у, м.
Рэакцыйная ідэалістычная плынь у біялогіі, згодна з якой усе з’явы і працэсы ў жывых арганізмах тлумачацца не матэрыяльнымі прычынамі, а наяўнасцю ў іх звышнатуральнай сілы.
[Фр. vitalisme.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неарэалі́зм, ‑у, м.
1. Ідэалістычны напрамак у сучаснай буржуазнай філасофіі, які сцвярджае тоеснасць быцця і свядомасці.
2. Прагрэсіўная плынь у італьянскім мастацтве ў 40–50 гг. 20 ст.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цёк, ‑у, м.
Цячэнне, плынь. Урэшце, зусім ужо змораная, Гэлька неяк знайшла сілы адплыць ад віру, і яна панеслася хвалямі па цёку вады... Чарот.
•••
Цёкам цячы гл. цячы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
backset
[ˈbækset]
n.
1) няўда́ча; затры́мка, замі́нка f.
2) малы́ вір, віро́к -ка́ m., супраці́ўная плынь
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
запаво́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад запаволіць.
2. у знач. прым. Больш павольны, чым звычайна. Запаволеная кіназдымка. □ Валодзя спыніўся каля самай вады, паглядзеў на запаволеную плынь. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)