Verbum

анлайнавы слоўнік

фала́нга²

(гр. phalanks, -ngos)

1) кожная з кароткіх трубчастых костачак пальцаў чалавека і пазваночных жывёл;

2) ядавітая членістаногая жывёла класа арахнідаў, якая жыве ў цёплых краінах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

адбі́так, -тка і -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.

1. -тка. Адлюстраванне чаго-н. на гладкай бліскучай паверхні ў выніку пераламлення светлавога праменя.

Адбіткі дрэў чарнеюць з вады.

2. -тка. След, які застаўся на чым-н. ад іншага прадмета.

Адбіткі пальцаў на шкле.

Адбіткі птушыных лапак на вільготным пяску.

3. -тка. Тэкст, малюнкі і пад., адціснутыя паліграфічным спосабам.

А. тэксту на паперы.

4. -тку. Перадача ў вобразах і паняццях чаго-н.

А. жыцця ў рамане.

5. -тку. Адзнака, след, знак якіх-н. пачуццяў, уздзеянняў, уплываў.

А. журбы на тварах людзей.

Час кладзе на ўсё свой а.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

замусо́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.

Разм. Забрудзіць частымі дотыкамі тлустых ці насліненых пальцаў; зашмальцаваць. Замусоліць кнігу. Замусоліць фартух. // перан. Доўга і часта ўжываючы, апошліць, зацягаць (пра слова, выраз і пад.). — Чым, інжынер чалавечых душ, думаеш парадаваць у бліжэйшы час? — Кірыла не любіў ні гэтага звароту, які замусолілі да агіднасці, ні гэтага шаблоннага пытання. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіндактылі́я

(ад гр. syn = разам + daktylos = палец)

прыроджанае поўнае або частковае зрашчэнне паміж сабой двух і больш суседніх пальцаў рук або ног, якое ў чалавека разглядаецца як загана развіцця.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

мату́з, ‑а, м.

Разм.

1. Скручаная вузкая палоска тканіны, шнурочак для завязкі. Суконным тугім матузом Кустам завязалі галовы, Каб вецер дрыготкі і гром З іх цвет не атрэслі ліловы. Калачынскі.

2. пераважна мн. (матузы́, ‑оў). Завязкі ў фартуху, шапцы-вушанцы і пад. Зося спрабавала завязаць непакорлівыя матузы халата, але рукі дрыжалі, матузы выслізгвалі з пальцаў. Стаховіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчы́калатка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Сучляненне касцей галёнкі з касцямі ступні, якое выдаецца па баках нагі. Шчыкалаткі былі загорнуты анучамі, якія былі запраўлены ў салдацкія чаравікі. Новікаў. // Абл. Сучляненне касцей на пальцах рук. [Парфеніха] пастукала шчыкалаткамі пальцаў аб паліваны бок. Баранавых. Плашч настываў, карабаціўся на холадзе і рэзаў ля шчыкалатак голыя рукі. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сукале́нка ’вузел у сцябле саломы’ (Касп.), сукале́нкі ’суставы пальцаў’ (Сл. ПЗБ, ЛА, 3), сукале́нца ’вузел кушчэння’ (Нас., Юрч. Вытв.), сукале́нцы ’тс’ (Сл. ПЗБ), ’калены сцябла’, ’нарасці на ніжняй частцы нагі ў пеўня’ (Нар. сл.), сукале́нца ’перагіб, сустаў’ (Бяльк.), сукале́нца, сукале́нны ’які мае шмат парасткаў, сучкоў’ (Нас.). Да калена (Борысь, Prefiks., 134), гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ку́кса ₁ ’кукла, валасы, завучаныя на патыліцы’ (ТСБМ, Бяльк., Мат. АС, Янк. II). Кантамінацыя кукла (гл.) і кукса ₂ (гл.).

Ку́кса ₂ ’астатак пакалечанай рукі, нагі’ (ТСБМ, Нас., ТС, Сл. паўн.-зах., Мат. Гом., Бяльк., КЭС, лаг., Федар., Гарэц., Чач.). Параўн. літ. kuksà ’рука без пальцаў’, рус. кукса ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 2, 562). Балтызм.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шынга́рды

(англ. shin-guards)

1) скураныя або брызентавыя шчыткі, якія надзяваюць у спартыўных гульнях на ногі для засцярогі іх ад магчымых удараў;

2) спецыяльныя рукавіцы без пальцаў, якія замяняюць «баксёрскія бінты».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

па́лец, -льца, мн. -льцы, -льцаў, м.

1. Адна з пяці рухомых канцавых частак кісці рукі, ступні нагі (у чалавека) або лапы (у жывёлы).

Безыменны палец.

2. У машынах, механізмах і пад.: замацаваная дэталь у выглядзе акруглага стрыжня (спец.).

Поршневы п.

◊

Праз пальцы глядзець на каго-што (разм., неадабр.) — свядома не заўважаць каго-, што-н.; абыякава ставіцца да каго-, чаго-н.

Ведаць як свае пяць пальцаў каго-што (разм.) — ведаць вельмі добра.

Пальцам паказваць на каго-што (разм.) — указваць, звяртаць асобую ўвагу на каго-, што-н.

|| памянш. па́льчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

|| прым. па́льцавы, -ая, -ае.

П. сустаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)