Напрану́ць ’накрыць’: Напрані яе радном (гродз., З нар. сл.), напрануцца, напрянуцца ’накрыцца’: Лісцяйкам напрянуся (Кос.), Napranùŭsia każuchóm (Пятк.); напрануць, напрянуць ’надзець, апрануць’ (Нас., Бяльк., Пал., Мат. Гом., Ян.), напрянуцца ’адзецца, апрануцца’, ’укрыцца’ (Нас., Мат. Маг.), рус. дыял. напрянуть ’надзець, накінуць’, укр. напрянути ’пакрыць, накрыць, нацягнуць’, незак. напрядати. Відаць, да прасл. *prędati, шматзначнага дзеяслова, які сярод іншых меў значэнне ’рабіць рэзкія рухі’ (параўн. рус. конь прядет ушами), ’накідваць’, гл. прадаць ’бегаць’ (Растарг.), прануць ’стукнуць, ударыць’ (Нас.); збліжэнне з *prętati ’хаваць’ праз стадыю ’прыбіраць’, ’нараджаць і хаваць нябожчыка’, ’апранаць’, да якога Мяркулава (Этимология–1974, 67) адносіць бел. напрануць, напрануцца, можа быць другасным, параўн. апранаць. Гл. таксама напра́тка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апераза́ць
1. (надзець пояс) éinen Gürtel úmbinden* [úmschnallen];
2. (абкружыць) umgében* vt, umríngen vt;
3. разм груб héftig schlágen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
бу́фы, буф; адз. няма.
Пышныя і частыя зборкі ў верхняй частцы рукава. Лёдзя нават угаворвала маці надзець белае плацце, але тая не згадзілася і адзела сіні любімы касцюм — клёшную спадніцу з махрамі.. і кароткі пінжачок з буфамі і вузкім рукавом. Карпаў.
[Ад фр. bouffer — надзімацца, натапырвацца (пра матэрыю).]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надзе́цца, ‑дзенуся, ‑дзенешся, ‑дзенецца; зак.
Надзець, нацягнуць на сябе што‑н.; адзецца. Падумаўшы крыху, дзед махнуў рукою: — Абыдзецца! Раздзецца і падзецца можна седзячы: яшчэ зручней. Чарнышэвіч. // Нацягнуцца на які‑н. прадмет (пра чахол, футляр і пад.). Навалачка добра падзелася на падушку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
okiełzać
зак.
1. забрытаць, надзець аброць; закілзаць; зацугляць; зануздаць;
2. перан. утаймаваць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
nałożyć
зак.
1. накласці; пакласці;
2. надзець, апрануць;
nałożyć drogi — даць гаку
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Забрыта́ць ’надзець аброць’ (ТСБМ). Рус. дыял. смал., кур., арл., варонеж., цвяр., тул. заброта́ть ’тс’, смал., кур., тул. ’падпарадкавацца’. Утворана з прэфіксам за‑ ад брытаць (гл.), звязанага, відаць, з аброць (гл.), у якім выдзяляюць услед за Міклашычам (285) прэфікс *ob‑ і корань *rъt‑ (гл. рот).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
powlec
зак.
1. павалачы, пацягнуць;
powlec zabitego wilka — пацягнуць забітага ваўка;
2. нацягнуць, надзець;
powlec poduszkę — надзець навалочку на падушку;
3. пакрыць, пацягнуць;
powlec farbą — пакрыць фарбай
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Mütze
f -, -n ша́пка, фура́жка
die ~ áufsetzen [ábnehemn*] — надзе́ць [зняць] ша́пку
~ mit Óhrenklappen — (ша́пка-) вуша́нка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Tráuer
f -
1) сму́так, журбо́та, жаль
2) жало́ба
~ trágen* — насі́ць жало́бу
~ ánlegen — надзе́ць жало́бу
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)