гало́ўка, -і, ДМ -ло́ўцы, мн. -і, -ло́вак, ж.
1. гл. галава.
2. Шарападобны плод або прадаўгаватае суквецце раслін.
Г. канюшыны.
Г. лёну.
3. толькі мн. Пярэдняя частка саней.
Пакласці мяшок у галоўкі.
4. толькі мн. Пярэдняя частка ботаў, якая пакрывае пальцы і верхнюю частку ступні.
Паставіць у ботах новыя галоўкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыла́дак, ‑дка, м.
Разм. Тое, што і прыбор (у 1 знач.). Пасля абеду бацька пачаў разбіраць свой рэчавы мяшок. Выцягнуў прыладак для галення: брытву, асялок і памазок. Сяркоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзяру́жны, ‑ая, ‑ае.
Зроблены з дзяругі (у 1 знач.). Дзяружны мяшок. □ Прачыняюцца ў сенцах дзверы, і на двор выходзіць у зрэбнай сарочцы і дзяружных штанах барадаты чалавек. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Крапі́ўнік 1 ’радняны мяшок’ (Мат. Гом., Янк. III, Нар. сл.). З валокнаў крапівы ткалі тканіну, таму мяшок атрымаў такую назву.
Крапі́ўнік 2 ’пазашлюбнае дзіця, байструк’ (Касп., Бяльк., Др.-Падб., Сл. паўн.-зах., Мат. Гом., Мат. Маг., Мядзв., Нар. сл., Янк. II). Унутраная форма — дзіця, якое нарадзілася ў крапіве’. Параўн. польск. pokrzywnik, чэш. kopřivnik ’тс’ (Брукнер, 24).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папо́ркацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Поркацца некаторы час. Немцы папоркаліся ў сене, нічога не знайшлі. Новікаў. [Ігар] развязаў мяшок, папоркаўся ў ім і са злосцю шпурнуў пад сасну. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэ́чавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да рэчаў (у 1 знач.). Рэчавае забеспячэнне. // Які служыць для захоўвання, пераносу рэчаў. Рэчавы мяшок.
•••
Рэчавае права гл. права.
Рэчавы доказ гл. доказ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узасо́с, прысл.
Разм. Працягла, доўга; не адрываючыся. Цалавацца ўзасос. □ І раптам [перакупшчык] сеў сярод дарогі на свой мяшок, вылавіў з кішэні табакерку і .. ўзасос, пачаў нюхаць у абедзве наздры. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упха́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм.
1. Пхаючы, усунуць куды‑н. усё, многае. Упхаць усю салому ў мяшок.
2. Груб. З’есці вялікую колькасць чаго‑н. Місу бульбы ўпхаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напо́ўніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; зак.
1. што кім-чым. Зрабіць поўным, занятым; насыціць, запоўніць чым-н.
Н. мяшок мукой.
Птушыныя галасы напоўнілі лес.
Водар кветак напоўніў пакой.
2. каго-што. перан. Запоўніць, заняць цалкам (пра думкі, пачуцці і пад.).
Н. сэрца жалем.
|| незак. напаўня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. напаўне́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дасы́паць, -плю, -плеш, -пле; -плем, -плеце, -плюць; -паў, -пала; дасы́п; -паны; зак.
1. што. Скончыць сыпаць, насыпаць да пэўнага ўзроўню, дабавіць да поўнага.
Д. мяшок даверху.
2. чаго. Насыпаць дастаткова чаго-н.
Д. солі ў страву.
|| незак. дасыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. дасы́пка, -і, ДМ -пцы, ж. і дасыпа́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)