стру́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
Тонкая вузкая спіралепадобная стужка дрэва, металу і пад., якая ўтвараецца пры апрацоўцы іх паверхні струганнем.
Драўляная с. (зб.).
◊
Сагнаць стружку з каго-н. — прапясочыць каго-н.
|| прым. стру́жкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
corrode [kəˈrəʊd] v.
1. раз’яда́ць;
Rust corrodes iron. Іржа раз’ядае жалеза.
2. іржаве́ць, ржаве́ць, каразі́раваць, падвярга́цца каро́зіі;
cau se metal to corrode выкліка́ць каро́зію мета́лу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ГАЛЬВАНАТЭ́ХНІКА
(ад гальвана... + тэхніка),
галіна прыкладной электрахіміі, якая займаецца працэсамі электралітычнага асаджэння металаў на паверхні вырабаў. Уключае гальванастэгію, гальванапластыку і розныя спосабы электрахім. апрацоўкі металаў (аксідаванне, анадзіраванне, электралітычнае паліраванне і інш.). Асновы закладзены Б.С.Якобі, які ў 1838 адкрыў гальванапластыку і распрацаваў спосабы яе выкарыстання. Выкарыстоўваецца ў аўтамабілебудаванні, авіяц., радыётэхн. і электроннай прам-сці, у паліграфіі і інш.
Тэхнал. працэсы гальванатэхнікі заснаваны на з’яве электролізу. Асн. кампанент электраліту — солі металу, які ідзе на пакрыццё. У растворы яны распадаюцца на дадатна зараджаныя іоны металу (катыёны) і адмоўна зараджаныя групы (аніёны). Іоны металу асаджаюцца на адмоўным полюсе (катодзе), якім з’яўляюцца самі вырабы ці іх матрыцы. Аноды — пласціны або пруткі металу, які раствараецца ў электраліце і асаджаецца. У некаторых працэсах (напр., храміраванне, залачэнне) ужываюцца нерастваральныя аноды, а солі асноўнага металу дадаюцца звонку. Гальванатэхн. працэсы выконваюцца ў гальванічных ваннах (стацыянарных, паўаўтаматычных, ваннах-агрэгатах). Стацыянарныя ванны маюць прылады для вымярэння т-ры і прыстасаванні для перамешвання электраліту. Неметал. вырабы і матрыцы (з гіпсу, воску, пластмасы і інш.) для электраправоднасці пакрываюць графітам або тонкім слоем хімічна асаджанага металу; металічныя апрацоўваюцца акісляльнікамі для атрымання пасіўнай плёнкі, што дапамагае аддзяліць копію ад матрыцы. На з’яве нераўнамернага растварэння металу пры аноднай палярызацыі заснавана электралітычнае паліраванне.
У.М.Сацута.
т. 4, с. 476
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
амальга́ма, ‑ы, ж.
Сплаў некаторых металаў (золата, срэбра і інш.) з ртуццю, а таксама раствор металу ў ртуці.
[Фр. amalgame з араб.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
легірава́льны, ‑ая, ‑ае.
Які дабаўляецца пры плаўцы да якога‑н. металу для надання яму пэўных якасцей. Легіравальные металы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
літніко́вы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які мае адносіны да падводу расплаўленага металу ў ліцейную форму. Літніковая сістэма. Літніковы ход.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пуансо́н, ‑а, м.
Спец.
1. Верхняя пукатая частка штампа для апрацоўкі металу ціскам.
2. Тое, што і пунсон.
[Фр. poinçon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
металі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Зроблены з металу. Металічныя канструкцыі. □ Пагарэльскі здымае з рамы цяжкую накрыўку і ў зямлі відно, як ляжаць металічныя мадэлі. Скрыган. Рэч хутчэй нагадвала ружжо, са ствала якога выглядала вострая металічная страла. Шашкоў.
2. Які мае адносіны да металу, звязаны з апрацоўкай металу. Дзіўна выглядалі тады белыя, надзвычайна чыстыя кветкі.. на яго [Захарыя] шырокай далоні, цёмнай ад металічнага пылу, ад машыннага масла. Самуйлёнак.
3. Уласцівы металу, падобны на метал. [Хвалі] былі сінява-чорныя з глухім металічным бляскам. Зарэцкі. // перан. Які нагадвае гукі ўдару аб метал. Металічны голас. □ Рыжая асака, не кранутая ў свой час касой, стаяла напаўроста ў вадзе і пазвоньвала пад ветрам металічным звонам. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
металапраду́кцыя
(ад метал + прадукцыя)
вырабы з металу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кава́дла, -а, мн. -ы, -аў, н.
Цяжкая металічная апора асобай формы для ручной коўкі металу.
◊
Паміж молатам і кавадлам (быць, знаходзіцца; кніжн.) — пра небяспеку, якая пагражае з двух бакоў.
|| памянш. кава́длачка, -а, мн. -і, -чак, н.
|| прым. кава́длавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)