1. Населенае месца; месца, дзе жывуць людзі; паселішча. Азяблыя галубы ціснуліся да жылля, садзіліся на падаконнікі.Жычка.Жыллё чалавечае ён абміне Балотам, гушчарам як толькі мага.Зарыцкі.
2. Памяшканне (дом, хата, пакой і інш.), у якім хто‑н. жыве. Другі пакой, больш прасторны, служыў.. [гаспадыні] жыллём.Ракітны.// Пра гняздо, нару, логава і пад. Адны з .. [дзятлаў] заняты звычайнай работай: шукаюць у кары на абед чарвякоў: другія — больш важнай: будуюць жыллё.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
éhestens
a
1) як мага́ хутчэ́й
2) не ране́й як
er kann ~ mórgen hier sein — ён мо́жа быць тут не ране́й, чым за́ўтра
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
руплі́вы, ‑ая, ‑ае.
Які імкнецца зрабіць як мага больш і лепш; дбайны. Быў .. [бацька Сушкевіча] чалавек руплівы, дбайны, любіў усюды бачыць парадак, любіў, каб усё было зроблена ў свой час і акуратна.Дуброўскі.[Лукашу], рупліваму і гаспадарліваму, хацелася хутчэй пачынаць уборку [у калгасе].Кавалёў.// Клапатлівы, старанны. Дзеду хацелася есці. Зняў з-за плячэй стрэльбу, паляўнічую торбу, куды бабка Наста рупліваю рукою палажыла паўбахана хлеба і кавалак .. сала.Колас.Даніла Платонавіч спыніўся непадалёку і з любоўю сачыў за руплівай працай дзяцей.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
судзе́йскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да суддзі (у 1 знач.). Судзейскі прыгавор. □ Патраціўшы дзесяць тысяч долараў на пабыццё судзейскай пасады,.. [Грынфілд] хацеў як мага хутчэй вярнуць назад патрачаныя грошы.Лынькоў.
2.Уст. Які служыць у судзе, судовым ведамстве. Судзейскі чыноўнік.// Які належыць, уласцівы служачым судовага ведамства. Судзейская форма.
3. Які мае адносіны да суддзі (у 2 знач.), належыць яму. Судзейскі свісток.
4.узнач.наз.судзе́йская, ‑ай, ж. Пакой для суддзяў (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нельзя́нареч. (невозможно) не́льга; (не дозволено, не следует) нямо́жна;
их нельзя́ останови́ть іх не́льга спыні́ць;
вам нельзя́ кури́ть вам нямо́жна куры́ць;
нельзя́ не согласи́ться, не призна́ть не́льга не згадзі́цца, не прызна́ць;
нельзя́ ли сде́лать э́то, помо́чь ему́ ці не́льга зрабі́ць гэ́та, дапамагчы́ яму́;
как нельзя́ як мага́;
как нельзя́ лу́чше, ху́же як мага́ лепш (як найле́пш), горш (як найго́рш);
нельзя́ сказа́ть, что́бы… не́льга сказа́ць, каб…
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кра́сціся1, крадзецца; незак.
Зал.да красці (у 1 знач.).
кра́сціся2, крадуся, крадзешся, крадзецца; пр. краўся, кралася; незак.
Употай прабірацца куды‑н., стараючыся быць незаўважаным. Ціха, асцярожна краўся ўраднік са стражнікам да вёскі Галадранкі.Колас.Саша крадзецца на пальчыках, стараючыся ступаць як мага цішэй.Шамякін.// Асцярожна падбірацца да здабычы (пра драпежнікаў). У малінніку піснула спалоханая птушка: мабыць, пачула, што па паркане, асцярожна перабіраючы лапамі, крадзецца кот.Навуменка./уперан.ужыв.Мы выходзілі дружна насустрач пагрозе, Што патаемнымі сцежкамі кралася ў дом.Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рыкашэ́т, ‑у, М ‑шэце. м.
1. Палёт якога‑н. цвёрдага цела пад вуглом пасля ўдару аб якую‑н. паверхню. Вось пырснуў пясок пад нагамі ў Кірэя, на рыкашэце запела куля.Дамашэвіч.
2.узнач.прысл.рыкашэ́там. Адскочыўшы, адляцеўшы пасля ўдару ад якой‑н. паверхні. Кожны [хлапчук] стараецца кінуць так, каб каменьчык адскочыў ад паверхні вады і рыкашэтам праскакаў па ёй як мага больш разоў.В. Вольскі.//перан. Ускосным чынам (паказала, выказана і пад.). Бародку краналі мала, хто-ніхто між іншым, рыкашэтам, як кажуць.Шамякін.
[Фр. ricochet.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шко́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак.
Прыносіць шкоду 1 (у 1 знач.), наносіць урон, страту. [Слаўка:] — Мы павінны прыстасавацца да новых умоў і як мага больш шкодзіць ворагу.Новікаў.Але на практыцы выходзіць, Што і цялятам часта шкодзіць Залішне многа малака.Крапіва.// Перашкаджаць, замінаць. Хацеў садоўнік што-небудзь зманіць, які-небудзь незвычайны камплімент чалавеку сказаць, — не выйшла. Слоў не знайшлося, і шкодзіла пачуццё няёмкасці, якога ён даўно не адчуваў.Лось.
•••
Не шкодзіць (не шкодзіла б)камузінф. — патрэбна, неабходна; нядрэнна б зрабіць што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
jäh
1.
a
1) рапто́ўны
ein ~es Énde néhmen* — рапто́ўна ко́нчыцца [абарва́цца]
2) круты́, стро́мы
2.
adv
1) рапто́ўна, зняна́цку; імклі́ва, стрымгало́ў, як мага́
2) кру́та, стро́ма
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
прытьж., разг. спрыт, род. спры́ту м.;
отку́да у него́ така́я прыть? адку́ль у яго́ такі́ спрыт?;
◊
во всю прыть з усі́х сіл, як мага́, як вы́сцігнуць (бе́гчы, імча́цца і да таго́ падо́бнае).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)