łupać
łup|ać
незак.
1. калоць; рассякаць;
2. балець; ламіць;
~ie mnie w kolanie — мне ломіць калена
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
aplikować
незак.
1. праходзіць практыку; стажыравацца;
2. прымяняць; даваць;
aplikować bańki — ставіць банькі;
aplikować penicylinę — калоць пеніцылін
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Бада́к ’асот; вазон — сталетнік’ (Сцяц.). Ад *бодак да *bod‑ ’калоць’. Параўн. бадзяк і ўкр. назвы для асота (Cirsium arvense): бодак, бодяк, будяк і г. д. Гл. Мяркулава, Очерки, 94–95.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
schléißen
*
1.
vt
1) кало́ць (лучыну); дзе́рці (лыка)
2) абшчы́пваць, абску́бваць (пер’е, валасы)
2.
vi (s) зно́швацца, рва́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Басто́ліць ’біць няшчадна’ (Нас., Яруш.). Слова невядомага паходжання. Магчыма, ёсць сувязь з рус. дыял. бустать ’біць’ (тады ‑ол‑ — нейкі «экспрэсіўны» суфікс). Параўн. таксама літ. bàstelėti тыкнуць; кальнуць’ (да basnȯti ’тыкаць; калоць’). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жэ́гаць ’бліскаць’ (барыс., Шатал.). Рус. вяцк. жёгать ’паліць тытунь’, чэш. žehati ’распальваць, паліць; бліскаць’, макед. жега ’калоць, бліскаць’. Прасл. *žegati прадстаўляе адно з чаргаванняў вакалізму ў корані *ž = g. Гл. жыгаць, жгаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
забива́ть несов.
1. в разн. знач. забіва́ць; (вгонять во что-л. твёрдое — ещё) уганя́ць; см. заби́ть;
2. (резать на мясо) рэ́заць; забіва́ць; (свиней — ещё) кало́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Malum consilium est, quod mutari potest
Благое тое рашэнне, якое можа быць зменена.
Плохо то решение, которое может быть изменено.
бел. У яго сем пятніц на тыдні. На таго не спадзявайся, хто не гаспадар свайму слову. Той, хто ўсіх слухае, не навучыцца і дровы калоць. Хто мяняе, у таго хамут гуляе.
рус. Семь пятниц на неделе. Семь четвергов, и все в пятницу.
фр. Il change d’opinion comme de chemise (Он меняет мнение, как сорочку).
англ. Rain before seven, fine before eleven (До семи ‒ дождь, до одиннадцати ‒ ясно).
нем. Heute so, morgen so (Сегодня так, завтра так). Wie das Wetter (Как погода).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
◎ *Набану́цца, набону́цца ’напароцца’ (ганц., Сл. ПЗБ). З *набоднуцца (ад бадаць ’калоць’) у выніку фанетычнага пераходу дн > н, магчыма, праз стадыю падваення ‑нн‑, параўн. спадніца, дыял. спанніца, спаніца (гл. ДАБМ, к. 60, 329 і інш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Клін 1 ’завостраны ўнізе і расшыраны ўверсе кусок дрэва або металу, якім расколваюць або заціскаюць што-небудзь’ (ТСБМ, Шат., Касп., Сл. паўн.-зах.). Укр. клин, рус. клин, ст.-рус. клинъ, балг. клин, макед. клин, серб.-харв. кли̏н, славен. klìn, польск. klin, чэш. klín, славац. klin, в.-луж. klin, н.-луж. klin ’тс’. Прасл. klinъ да kъl‑inъ, якое ад kolti ’калоць’ (Трубачоў, Эт. сл., 10, 46). Гл. калоць.
Клін 2 ’устаўка ў адзенні, прарэх, шырынка’ (Сл. паўн.-зах.). Да клін 1. Другаснае значэнне ўзнікла на аснове знешняга падабенства часткі адзення да кліна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)