1. Змяшчацца, знаходзіцца, размяшчацца. Там жа, дзе пачынаўся за вясковымі платамі выган, мясціўся і будынак школы.Галавач.Пакой, у якім мясціўся сельгасаддзел, быў не так вялікі.Сабаленка.// Мець прыстанішча, жыць. У хутарскіх хатах, разам з гаспадарамі, і мясціліся палонныя з лесапільні.Чорны.
2.Займаць зручнае месца; уладкоўвацца. Хутка сястра пайшла, а хворы, крэкчучы і стогнучы, пачаў мясціцца пад коўдрай.Быкаў.Я чую, як варочаецца на паліцы жанчына, пэўне, месціцца, каб зручней было гутарыць.Галавач.
3. Умяшчацца, змяшчацца. Народ не месціцца ў хаце.Скрыган.Цеснавата калгаснаму дабру .. мясціцца ў старых будынінах.Палтаран./ Аб думках, пачуццях, перажываннях. У галаве .. [Лемеша] не месціцца, як гэта можна пайсці супраць начальства?Колас.Радасць гэткая ў сэрцы не месціцца.Бураўкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ва́жны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае вялікае значэнне; рашаючы. Важная справа. Важная галіна народнай гаспадаркі. □ Над роднаю савецкаю зямлёю Выконваеш ты [Мікалай Гастэла] важнае заданне.Аўрамчык.// Звязаны з уладай, уплывовы. Займаць важную пасаду. □ Па ромбу на пятліцах Надзя адразу вырашыла, што чалавек гэты няйначай як важны камандзір.Лынькоў.
2. Велічны, паважны, з пачуццём уласнай годнасці; фанабэрысты. Побач чыгункі стаяў высокі стары лес, таемны, пануры і важны.Колас.Пакуль стары распранаўся, начлежнік вадзіў вачыма за яго павольнымі, важнымі рухамі.Брыль.Важны, надзьмуты Гунава павольна абышоў стол.Самуйлёнак.
3.Разм. Добрай якасці; выдатны. Важнае сукно.
4.узнач.наз.ва́жнае, ‑ага, н. Тое, што мае вялікае значэнне. Вырастаў юнак сталы, дзелавіты, які ўмеў сярод усялякіх спраў адразу ўбачыць самае важнае і патрэбнае.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сялі́цца, сялюся, селішся, селіцца; незак.
1. Уладжвацца на незаселеных месцах; атрымліваць месца для жыхарства. Людзі, якія сяліліся спачатку толькі на адкрытых месцах, па цячэнню вялікіх рэк, пачалі ўсё глыбей пранікаць у самыя нетры дзікіх і непрыступных лясоў.В. Вольскі.У горадзе самая жывая вуліца — гэта Шасэйная. Ля яе ўсё народ дзелавы селіцца, гандлёвы.Галавач.// Пасяляцца, займаць пад жыллё хату, участак. Няўтульная хаціна проста пуставала: ніводная, нават бежанская, сям’я не рашалася ў ёй сяліцца хоць бы часова.Лось.// Пра птушак, жывёл і пад. А .. [сава] ўсё роўна кожны год сялілася толькі ў тым дупле.Кірэйчык.
2.перан. Узнікаць, папаўняць (пра пачуцці, настрой і пад.). Аднак не адна толькі ўдзячнасць селіцца ў маім сэрцы.Васілевіч.
3.Зал.да сяліць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
seat1[si:t]n.
1. ме́сца для сядзе́ння; сядзе́нне;
a car with four seats чатырохме́сная машы́на;
take one’s seat сяда́ць, займа́ць сваё ме́сца;
keep one’s seat не ўстава́ць з ме́сца
2. ме́сца (у тэатры); біле́т;
a seat attendant білецёр (у тэатры);
book/reserve a seat зака́зваць біле́т папярэ́дне (у тэатр);
All seats are sold. Усе білеты прададзены.
3.fml ме́сца ў парла́менце;
have a seat in Parliament быць чле́нам парла́мента;
lose one’s seat цярпе́ць паражэ́нне на вы́барах
4. месцазнахо́джанне; цэнтр; сядзі́ба; асяро́дак;
a countу seat адміністрацы́йны цэнтр гра́фства (у Вяліка брытаніi) або́ акру́гі (у ЗША);
the seat of trouble прычы́на бяды́, ко́рань зла;
take a back seatзайма́ць нязна́чную паса́ду, сці́плае стано́вішча;
the seat of war тэа́тр вае́нных дзе́янняў; ача́г вайны́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
kraniec
kra|niec
м.кніжн. край; ускраіна; мяжа;
na ~ńcu miasta — на ўскрайку горада;
~niec świata — край свету;
stać na dwóch ~ńcach — займаць супрацьлеглыя пазіцыі; знаходзіцца на розных палюсах
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ГАРАДЗЕ́ЛЬСКІ ПРЫВІЛЕ́Й 1413,
заканадаўчы акт, які юрыдычна замацоўваў Гарадзельскую унію 1413, выдадзены ад імя караля Польшчы Ягайлы і вял.кн.ВКЛВітаўта. Меў на мэце ўмацаванне і пашырэнне каталіцызму ў ВКЛ. Касцёл і каталіцкі клір набывалі правы і свабоды, як і ў Польскім каралеўстве. Паны і шляхта ВКЛ, якія прымалі каталіцкую веру і атрымлівалі гербы, маглі карыстацца прывілеямі, як і польск. паны і шляхта, набывалі права на свабоднае распараджэнне сваёй маёмасцю і атрыманне спадчыны. Прадугледжвалася ўвядзенне пасад ваяводы і кашталяна ў Вільні, Троках і інш. месцах. Кіруючыя дзярж. пасады маглі займаць выключна феадалы-католікі. Гарадзельскі прывілей замацаваў парадак: пасля смерці Вітаўта паны і шляхта ВКЛ не мелі права выбіраць вял. князя без згоды Ягайлы і польск. феадалаў, а тыя пасля смерці Ягайлы — выбіраць караля без згоды Вітаўта, паноў і шляхты ВКЛ.
Літ.:
Белоруссия в эпоху феодализма: Сб. док. и материалов. Мн., 1959. Т. 1. С. 115—118;
Юхо І. Крыніцы беларуска-літоўскага права Мн., 1991. С. 32—35.