дасалі́ць, ‑салю, ‑соліш, ‑соліць; заг. дасалі; зак., што.
Скончыць саленне чаго‑н., засаліць усё да канца. Дасаліць грыбы. // Пасаліць дадаткова. Дасаліць суп.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засма́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго-што.
Прыгатаваць для яды смажаннем. Засмажыць гусака. □ Антаніна Міхайлаўна засмажыла грыбы, шчодра заправіла іх смятанай. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Варушкі ’вясеннія апенькі’ (Інстр. II); ’род грыбоў’ (Грыг.). Параўн. рус. дыял. (смал., пск.) вару́шки ’грыбы, роднасныя апенькам’. Здаецца, утварэнне ад слав. *variti ’варыць’, г. зн. першаснае значэнне ’грыбы, якія вараць, адварваюць’. Да гэтага параўн., напр., у Даля: отвару́хи ’маласольныя грыбы’, отвару́шка ’від грыбоў’. Далей, магчыма, сюды адносяцца і бел. гавару́шкі ’апенькі’, рус. говору́шки ’тс’, а таксама бел. авяру́шкі ’вясеннія апенькі’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́ранкі ’вараныя грыбы’ (Мат. Гом.). Да ва́рань < варыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
грыб, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.
Асаблівы арганізм, які спалучае прыкметы раслін і жывёл, звычайна размнажаецца спорамі.
Ядавіты г.
Воўчыя грыбы.
○
Чайны грыб — плеўка з мікраарганізмаў на паверхні салодкага чайнага раствору.
|| памянш. грыбо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.
|| прым. грыбны́, -а́я, -о́е.
Грыбная пара.
Г. дождж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
угавары́ць, -вару́, -во́рыш, -во́рыць; -во́раны; зак., каго (што).
1. і з інф. або дадан. Пераконваючы, схіліць да чаго-н.
У. пайсці ў грыбы.
2. Супакоіць, суцешыць.
У. дзіця.
|| незак. угаво́рваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. угаво́рванне, -я, н. і угаво́р, -у, м. (звычайна мн.).
Не паддавацца ніякім угаворам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гарэ́ніць, ‑ніць; незак.
Разм. Мець гаркаваты прысмак. Мука гарэніць. □ На пахі суп скупы І трошачкі гарэніць: Закраса — не грыбы, А дробныя карэньчыкі. Маляўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кізлякі́ ’грыбы без баравікоў’ (З нар. сл.). Гл. казляк.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папрывалака́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Разм. Прывалачыся, прыцягнуцца — пра ўсіх, многіх. [Сабастыян:] — Хуценька збірайся, а то папрывалакаюцца вясковыя жанчыны і пазбіраюць усе грыбы. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грыбні́к, ‑а, м.
Разм. Той, хто збірае або любіць збіраць грыбы. [Лабановіч] з захапленнем заўзятага грыбніка стаў аглядаць найбольш зручныя для баравікоў лясныя сховы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)