Пекары́ца, пяке́рыца ’згага, пякотка’ (нараўл., Арх. ГУ; лельч., ЛА, 3), пакары́ца ’тс’ (ельск., ЛА, 3). Да пячы́ (гл.), суфікс ‑ар‑ з узмацняльным значэннем узнік, імаверна, пад уплывам лексем жарыць, скварыць, варыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Варэ́нне ’варка, варэнне (працэс)’ (БРС, Гарэц., Нас.); ’варэнне’ (БРС, Касп., Шат., Бяльк., Сцяшк. МГ). Рус.варе́нье і г. д. Слав.*varenьje — аддзеяслоўны назоўнік. Ад вары́ць (гл.). Падрабязней гл. Шанскі, 1, В, 20.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Варэ́нік ’варэнік’ (Янк. Мат., БРС, Яруш., Шат., Сцяшк. МГ), таксама вярэ́нек, варэ́ннік (Гарэц., Юрч.). Рус.варе́ник, укр.варе́ник. Утварэнне ад *varenъ ’вараны’ суфіксам *‑ikъ. Усё да вары́ць (гл.). Форма вярэ́нік, відаць, гіперкарэктная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кацяло́к, -лка́м., в разн. знач. котело́к;
салда́цкі к. — солда́тский котело́к;
фе́травы к. — фе́тровый котело́к;
◊ к. ва́рыць — (у каго) котело́к ва́рит (у кого)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пад’есці, перастаць быць галодным. Трэзар наеўся, лёг на лаве каля мяне і спакойна заснуў.Бядуля.Узяліся меншыя браты абед варыць: зарэзалі вала, разабралі і зварылі. Самі наеліся і брата накармілі.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1.каго-што. Рабіць годным, гатовым (для выкарыстання, ужывання, для ажыццяўлення чаго-н., для работы).
Р. глебу пад пасевы.
Р. хворага да аперацыі.
Р. кадры.
2.што. Працаваць над выкананнем чаго-н., распрацаваць што-н.
Р. матэрыялы для даклада.
Р. дыпломную работу.
3.што. Збірацца, намервацца зрабіць што-н., задумваць што-н.
Р. удар па праціўніку.
4.што. Варыць ежу, гатаваць.
Р. вячэру.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
По́вар ’кухар’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), по́варка ’кухарка’ (Нас.), ст.-бел.поварь ’кухар’ (Сл. Скар.). Укр.по́вар, рус.повар ’тс’, ’той, хто падае пачастунак удзельнікам вясельнага паязду’, пова́рнік ’кухар’, польск.powar ’тс’. Ад по- і варыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
simmer
[ˈsɪmər]
v.
1) закіпа́ць, кіпе́ць на малы́м агні́
2) вары́ць на малы́м агні́
3) Figur. кіпе́ць (ад зло́сьці)
•
- simmer down
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Тара́нчыць ’траціць’ (Ян.), ’балбатаць’ (мсцісл., Нар. ск.), тарэ́нчыць ’несці што-небудзь аб’ёмнае і цяжкае перад сабой’ (лаг., Гіл.). Да тара́чыць (гл.) з экстэнсіўнай назалізацыяй; значэнне ’балбатаць’ ад тарачы́ць (гл.), магчыма, пад уплывам фразеалагізма тараны варыць ’гаварыць без толку’ (гом., Полымя, 1978, 5, 255).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падвары́ць, ‑вару, ‑варыш, ‑варыць; зак.
1.што. Разм. Паварыць яшчэ нямнога, дадаткова. Падварыць суп.
2.чаго. Разм. Зварыць у дадатак да таго, што было ўжо зварана. Падварыць бульбы.
3.што. Зваркай прымацаваць; прыварыць. Падварыць планку. □ Яго [каваля] ўсе ведаюць, у кожнага да яго патрэба ёсць — то сказаць нешта, то серп назубіць, то сякеру падварыць.Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)