раке́та, -ы, ДМ -ке́це, мн. -ы, -ке́т, ж.

1. Лятальны апарат з рэактыўным рухавіком.

Касмічная р.

2. Баявы снарад, які прыводзіцца ў дзеянне рэактыўнай сілай.

3. Напоўнены піратэхнічнай сумессю снарад, які пасля выстралу ярка свеціцца ў паветры і выкарыстоўваецца для феерверкаў і светлавых сігналаў.

Сігнальная р.

4. Быстраходнае рачное пасажырскае судна на падводных крылах.

Плысці на ракеце.

|| прым. раке́тны, -ая, -ае.

Дзень ракетных войск і артылерыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ра́тны 1 ’ваенны, баявы’ (ТСБМ, Нас.): ратны чарвяк ’лічынка грыбнога камара’, паходжанне назвы тлумачыцца яе паводзінамі: “Лічынкі гэтага насякомага збіраюцца ў вялікую групу і пачынаюць “падарожнічаць”. Яны белага колеру і паўзуць суцэльнай лентай, шырынёю да двух сантыметраў і даўжынёю да чатырох-шасці метраў, за што і атрымалі сваю народную назву” (Кахманюк, Родная прырода, 1978, 6, 13). Гл. раць.

Ра́тны 2 ’арэндны’: ратные грошы (Нас.). Ад ра́та (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ла́ва​2

(польск. ława)

1) баявы парадак конніцы для адначасовай атакі з флангаў і з тылу;

2) падземная горная вырабатка з доўгімі забоямі, у якой здабываюцца карысныя выкапні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

разворо́т

1. разваро́т, -ту м.;

боево́й разворо́т баявы́ разваро́т;

разворо́т маши́ны разваро́т машы́ны;

2. (рост, развитие) разма́х, -ху м.;

разворо́т строи́тельных рабо́т разма́х будаўні́чых рабо́т.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

глаба́льны

(фр. global, ад лац. globus = шар)

усеагульны, усёабдымны, сусветны (напр. г. падыход, г-ае рашэнне);

г-ая ракета — ракета, здольная данесці баявы зарад у любы пункт зямнога шара.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Glíederung

f -, -en

1) расчляне́нне, структу́ра, арганіза́цыя, класіфіка́цыя

2) вайск. баявы́ пара́дак

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

раке́та

(ням. Rakete < іт. rochetto, ад rocca = верацяно)

1) снарад для асвятлення ці сігналізацыі;

2) баявы снарад, які прыводзіцца ў рух рэактыўнай сілай;

3) касмічны лятальны апарат з рэактыўным рухавіком.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эшало́н м. вайск.

1. Stáffel f -, -n;

баявы́ эшало́н Geféchtsstaffel f;

2. (вайсковы цягпік) Militärzug m -(e)s, -züge

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кліч, ‑у, м.

1. Заклік. Як гром пранёсся кліч: — Таварыш, прэч цара! — Далоў вайну! А. Александровіч. Над краінай прагучаў баявы кліч: усё для фронту! Данілевіч.

2. Крык, вокліч. — Трывога! — узвіўся над лагерам кліч. Мележ. Аднекуль паляцела безліч чаек і сваім сумным клічам абудзіла наваколле. Броўка.

•••

Кінуць кліч гл. кінуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раке́та, ‑ы, ДМ ‑кеце, ж.

1. Напоўнены піратэхнічнай сумессю снарад, які пасля выстралу ярка свеціцца ў паветры і ўжываецца для феерверкаў і светлавых сігналаў. Усё вакол грымела і грукатала, ракеты асвятляла хмызняк і балота. Краўчанка. Дзесьці непадалёку ўжо ўзвіваліся сігнальныя ракеты нямецкіх патрулёў. Лынькоў.

2. Лятальны апарат з рэактыўным рухавіком. Лунай жа горда над усёй планетай, Як першы госць, як першы наш дазор, Імклівая касмічная ракета, Рубінавым святлом крамлёўскіх ясных зор. Хведаровіч. // Баявы снарад, які прыводзіцца ў дзеянне рэактыўнай сілай. Фугасная ракета.

3. Невялікае пасажырскае судна на падводных крылах.

•••

Балістычная ракета — ракета дальняга дзеяння, якая рухаецца па балістычнай траекторыі пасля спынення дзеяння рухавіка.

Глабальная ракета — ракета, здольная данесці баявы зарад у любы пункт зямнога шара.

Звышдалёкая ракета — міжкантынентальная ракета.

Ракета-зонд — беспілотная ракета з радыёперадатчыкам для перадачы навуковай інфармацыі з космасу або з вялікіх вышыняў на Зямлю.

Ракета-носьбіт — шматступеньчатая балістычная ракета для вывядзення ў космас штучных спадарожнікаў Зямлі, касмічных караблёў, аўтаматычных міжпланетных станцый і пад.

Ракета-спадарожнік — кіруемы ракетны баявы снарад, выведзены на арбіту спадарожнікам Зямлі.

[Іт. rocchetta.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)