інтана́цыя

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. інтана́цыя інтана́цыі
Р. інтана́цыі інтана́цый
Д. інтана́цыі інтана́цыям
В. інтана́цыю інтана́цыі
Т. інтана́цыяй
інтана́цыяю		 інтана́цыямі
М. інтана́цыі інтана́цыях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

інтана́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Рытміка-меладычны лад мовы, чаргаванне павышэнняў і паніжэнняў тону голасу пры вымаўленні.

Пытальная і.

Апавядальная і.

2. Харакгар вымаўлення, які выражае пачуцці таго, хто гаворыць.

Сардэчная і.

Аратарскія інтанацыі.

3. Дакладнае па вышыні выкананне ўсіх музычных гукаў.

Фальшывая і.

|| прым. інтанацы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

інтана́цыя ж., в разн. знач. интона́ция;

ара́тарскія ~цыі — ора́торские интона́ции;

пыта́льная і. — вопроси́тельная интона́ция;

фальшы́вая і. — фальши́вая интона́ция;

○ узыхо́дная і. — восходя́щая интона́ция;

сыхо́дная і. — нисходя́щая интона́ция

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

інтана́цыя, ‑і, ж.

1. Тон, характар вымаўлення, якія выражаюць пачуццё таго, хто гаворыць, яго адносіны да прадмета гутаркі, асаблівасці яго душэўнага складу. Аратарскія інтанацыі. Начальніцкія інтанацыі. □ — Галачка, адчыніце, малю вас, — скавытаў .. [Блажэвіч] з драматычнай інтанацыяй у голасе. Рамановіч. — Вы мяне ўсхвалявалі, — сказаў Вэня з бяздушнай інтанацыяй гэту штучную фразу. Чорны.

2. Рытміка-меладычны лад мовы, чаргаванне павышэнняў і паніжэнняў тону пры вымаўленні. Пытальная інтанацыя. Размоўная інтанацыя.

3. Дакладнае па вышыні выкананне ўсіх музычных гукаў.

•••

Сыходная інтанацыя — інтанацыя з паступовым паніжэннем тону.

Узыходная інтанацыя — інтанацыя з паступовым павышэннем тону.

[Іт. intonazione.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

интона́ция інтана́цыя, -цыі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сыхо́дны, ‑ая, ‑ае.

Які паступова меншае, паніжаецца. У сыходным парадку. Сыходны націск.

•••

Сыходная інтанацыя гл. інтанацыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узыхо́дны, ‑ая, ‑ае.

Які падымаецца, павышаецца; проціл. зыходны. Узыходныя патокі паветра. Узыходныя шляхі.

•••

Узыходная інтанацыя гл. інтанацыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сыхо́дны, -ая, -ае.

1. Які паступова меншае, паніжаецца.

У сыходным парадку.

С. націск.

2. У матэматыцы: які сходзіцца, супадае.

○

Сыходная інтанацыя — з паступовым паніжэннем тону.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

клі́чны, -ая, -ае.

1. Які выражае заклік, загад і розныя пачуцці.

К. сказ.

Клічная інтанацыя.

2. Які выражае зварот да асобы, прадмета (пра форму, склон назоўніка, напр.: браце, дружа, куме).

К. склон.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узыхо́дны восходя́щий;

◊ у. на́ціск — лингв. восходя́щее ударе́ние;

~ная інтана́цыя — восходя́щая интона́ция

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)