імя́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, рознаскланяльны

адз. мн.
Н. імя́ імёны
і́мі
Р. імя́
і́мені		 імёнаў
імён
і́мяў
Д. і́мю
і́мені		 імёнам
і́мям
В. імя́ імёны
і́мі
Т. і́мем
і́менем		 імёнамі
і́мямі
М. і́мі
і́мені		 імёнах
і́мях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

анама́стыка, -і, ДМ -тыцы, ж. (спец.).

1. Сукупнасць уласных імён мовы.

2. Раздзел мовазнаўства, які вывучае ўласныя імёны.

|| прым. анамасты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

імянны́, -а́я, -о́е.

Памечаны імем уладальніка; выдадзены на чыё-н. імя; імя каго-н.

І. гадзіннік.

Імянная стыпендыя.

○

Імянны спіс — спіс, у якім пералічваюцца прозвішчы і імёны якіх-н. асоб.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скрыжа́ль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Дошка з напісаным на ёй свяшчэнным тэкстам.

2. перан., звычайна мн., -ей. Пра тое, што захоўвае, куды занесены памятныя даты, падзеі, імёны і пад.

Падзеі засведчаны на скрыжалях гісторыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

анама́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

1. Сукупнасць уласных імён мовы.

2. Раздзел мовазнаўства, які вывучае ўласныя імёны.

[Ад грэч. onomastikē — які адносіцца да наймення.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спачы́ць, ‑чну, ‑чнеш, ‑чне; ‑чнём, ‑чняце; зак.

1. Правесці некаторы час адпачываючы, аднавіць свае сілы ў адпачынку. Я вярнуся спачыць пасля цяжкіх дарог... Таўбін. На аселіцы.. [сябры] ўгледзелі сцірту саломы. Тут і засталіся спачыць. Кухараў. // Разм. Паспаць; аднавіць сілы сном. А там горац, пакінуўшы [статак], Лёг на ўзвышшы спачыць да зары. Гурло.

2. перан. Высок. Памерці, супакоіцца. Не будуць дзеткі Знаць, дзе татка іх спачыў. Колас. Імёны, імёны, імёны... Хто ўчора спачыў, хто даўно... Чэрня.

•••

Спачыць на лаўрах — задаволіўшыся дасягнутым, спыніць работу, дзейнасць і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіно́дзік, ‑а, м.

У праваслаўнай царкве — кніжка, у якую запісваюцца імёны памёршых для памінання іх у час набажэнства; памінальная кніга.

[Ад грэч. synodikos — спадарожнае.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наве́чна, прысл.

Назаўсёды. Лічыцца навечна ў спісах палка. □ Імёны герояў .. будуць высечаны на мармуры, каб навечна застацца ў народнай памяці. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рагаві́ла (рагави́ло) ’рагаты’ (чэрв., Мат.). Назоўнік з суф. ‑ла (‑ло), што называе імёны асоб “с некоторым презрительным оттенком” (Карскі 2-3, 25).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

піса́цца, пішу́ся, пі́шашся, пі́шацца; пішы́ся; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перадавацца на пісьме пэўным чынам.

Імёны і прозвішчы пішуцца з вялікай літары.

2.(1 і 2 ас. не ўжыв.), безас. Аб магчымасці або жаданні пісаць (разм.).

Сёння штосьці не пішацца.

3. кім. Лічыцца ў якім-н. званні, саслоўі, называць сябе як-н., падпісваючыся (уст.).

П. дваранінам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)