імяні́ны
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
імяні́ны |
| Р. |
імяні́н |
| Д. |
імяні́нам |
| В. |
імяні́ны |
| Т. |
імяні́намі |
| М. |
імяні́нах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
імяні́ны, -нін.
1. Асабістае свята каго-н., якое выпадае на той дзень, калі царква адзначае памяць аднайменнага святога.
І.
Тамары.
2. Дзень нараджэння.
Спраўляць і. (разм.).
|| прым. імяні́нны, -ая, -ае.
І. пірог.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
імяні́ны (род. імяні́н) ед. нет имени́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
імяні́ны, ‑нін; адз. няма.
У католікаў і праваслаўных — асабістае штогадовае свята каго‑н., якое выпадае на той дзень, калі царква адзначае памяць аднайменнага святога. Ёсель хоць і быў непісьменны, але вёў строгі рэестр імянін і ўсіх сямейных свят у Панямонні. Колас. Сваю любоў і глыбокую пашану да мэтра, настаўніка і дэкана студэнты праявілі на ўсю паўнату маладых сэрцаў, калі адзначалі імяніны прафесара Ф. Рушчыца. Ліс. // Разм. Дзень нараджэння. У мяне, дарэчы, імяніны: Заўтра стукне роўна... дваццаць год! Гілевіч. // Святкаванне, бяседа з гэтай нагоды, у гонар гэтага дня. Справіць імяніны. Запрасіць на імяніны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Імяні́ны. Рус. имени́ны, укр. імени́ны, польск. imieniny, в.-луж. mjeniny, чэш. jmeniny, славац. meniny. Ст.-рус. именины зафіксавана ў летапісе пад 1097 г. (спіс XV ст.). Ад асновы jьmen‑ (гл. імя) з суфіксам ‑iny, які ўтварае назоўнікі pluralia tantum са значэннем абрадаў, урачыстасці; параўн. радзіны, адведзіны, хрысціны, зімовіны, праводзіны і да т п. Гл. Шанскі, 2, I, 53; Слаўскі, 1, 454.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
имени́ны імяні́ны, род. імяні́н ед. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Ро́дзінкі, ро́дінкі ’імяніны’ (лун., Шатал.). Да радзі́ны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мяні́ны ’дзень нараджэння, дзень анёла’ (Грыг.), мяніннік (Грыг.,^Нас.). Да імяніны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
анёл, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. У рэлігійных уяўленнях: звышнатуральная істота, служыцель Бога і яго пасланец да людзей (малюецца ў выглядзе крылатага хлопчыка).
2. Ласкавы зварот да каго-н. (разм.).
А. мой.
◊
Дзень анёла — імяніны.
|| памянш. анёлак, -лка, мн. -лкі, -лкаў, м.
|| прым. анёльскі, -ая, -ае.
А. характар (вельмі добры).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спра́вить сов., разг. спра́віць;
спра́вить имени́ны спра́віць імяні́ны;
спра́вить себе́ но́вый костю́м разг. спра́віць сабе́ но́вы касцю́м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)