імпе́рыя

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. імпе́рыя імпе́рыі
Р. імпе́рыі імпе́рый
Д. імпе́рыі імпе́рыям
В. імпе́рыю імпе́рыі
Т. імпе́рыяй
імпе́рыяю		 імпе́рыямі
М. імпе́рыі імпе́рыях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ка́йзер, ‑а, м.

Імператар у «Свяшчэннай Рымскай імперыі» і Германскай імперыі. // Асоба, якая мае гэты тытул.

[Ням. Kaiser ад лац. caesar — цар, цэзар.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дамініён, -а, мн. -ы, -аў, м. (уст.).

Самакіравальная дзяржава, якая ўваходзіць у склад Брытанскай імперыі і залежыць ад яе ў сваёй унутранай і знешняй палітыцы.

Д.

Новая Зеландыя.

Канадскі д.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тэтра́рхія, ‑і, ж.

1. У Старажытнай Грэцыі — чацвёртая частка вобласці, якой кіраваў тэтрарх.

2. У Рымскай імперыі — падзел улады паміж чатырма правіцелямі, якія кіравалі рознымі часткамі імперыі; чатырохуладдзе.

[Грэч. tetrarchia — чатырохуладдзе.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

імпе́рскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да імперыі. Імперскі герб. Імперская канцылярыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асма́ны, ‑аў.

Старая назва туркаў. (Паводле імя султана Асмана І, заснавальніка Асманскай імперыі).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пруса́цтва, ‑а, н.

Рэакцыйны, мілітарысцкі, паліцэйска-бюракратычны рэжым, які панаваў у былой Прускай дзяржаве і Германскай імперыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раманіза́цыя, ‑і, ж.

Засваенне мовы, культуры і звычаяў Старажытнага Рыма Бародамі, якія падпалі пад уплыў Рымскай імперыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прэфекту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

1. У Рымскай імперыі: адміністрацыйная адзінка.

2. У Францыі і некаторых іншых краінах: службовы апарат прэфекта (у 2 знач.).

3. У Францыі і некаторых іншых краінах: канцылярыя прэфекта (у 2 і 3 знач.).

4. У Японіі, Марока і некаторых іншых краінах: адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка.

|| прым. прэфекту́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пастройка, постройка, пострбикі, пустрбика ’будынак, будынкі’ (Янк. 1, Тарн., Сл. Брэс., Ян.; лудз., Сл. ПЗБ). З рус. постройка ’тс’. Пашырэнне слова, відаць, было звязана з уключэннем Беларусі ў тэрыторыю Расійскай імперыі ў XVIII ст.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)