і́менна

часціца

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

і́менна, часц.

1. Падкрэслівае які-н. член сказа, азначае: якраз.

І. ў яго лабараторыі атрымалі першыя станоўчыя вынікі.

2. Ужыв. пры далучэнні сказа або асобных членаў сказа, якія растлумачваюць, удакладняюць выказаную думку.

Прыйшлі ўсе, а і.: сябры, сваякі, вучні.

3. Ужыв. як сцвярджальнае слова са знач.: так, сапраўды так.

Вось і. — ехаць трэба па цаліку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

і́менна частица и́менно;

а. і. — в знач. союза а и́менно;

(вось) і. — (вот) и́менно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

і́менна, часціца.

1. Ужываецца для падкрэслівання якога‑н. члена сказа, для ўказання на яго; азначае: якраз. Іменна Пракоп падказвае сваім хлопцам, большасць тых ідэй, якія прынеслі брыгадзе славу. Шыцік. [Самуйлёнак] прыносіў у беларускую літаратуру сваё новае, арыгінальнае, уласцівае іменна яму. В. Вольскі.

2. Ужываецца пры далучэнні сказа або асобных членаў сказа, якія растлумачваюць, удакладняюць выказаную думку. Стары Юстынь Сташэвіч раптам адчуў, што змарыўся. Іменна раптам. Чарнышэвіч. / У спалучэнні са злучнікамі «а», «і». А бабуля ці мама шукае цябе, гукае з парога, нібы ты ёй немаведама як спатрэбіўся і іменна цяпер... Брыль. // Ужываецца перад пералічэннем, якое раскрывае і ўдакладняе сэнс абагульняючага слова. У лесе растуць розныя дрэвы, а іменна: дуб, бяроза, сасна.

3. (часта ў спалучэнні з «во», «вось»). Разм. Ужываецца як сцвярджальнае слова са значэннем: так, сапраўды так. Вось іменна! □ — Іменна, людзі няхай надаюць вартасць чалавеку, а не ён сам сабе. Баранавых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

І́менна. З рус. и́менно (у пісьменнасці з XVI ст.), утворанага ад ст.-рус. именьныи ’ўласны’ (гл. імя); параўн. ням. namentlich (Фасмер, 2, 129; КЭСРЯ, 176).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

и́менно част. і́менна, менаві́та; (как раз) якра́з;

◊

а и́менно (в знач. союза) а і́менна;

(вот) и́менно (да, действительно) (вось) і́менна, сапраўды́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Наме́сь ’іменна’ (Яруш.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

футуралагі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да футуралогіі. Іменна ў творах Дастаеўскага футуралагічная накіраванасць стала светаадчуваннем мастацкай літаратуры наогул. Адамовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крытыка́нстваваць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.

Неадабр. Быць крытыканам, займацца крытыканствам. — [Алесь] затаіў у вушы крыўду, крытыканствуе. Іменна крытыканствуе, бо крытыка — справа прынцыповая. Шыцік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэко́рдны, ‑ая, ‑ае.

Які з’яўляецца рэкордам; найвышэйшы, найбольшы. Рэкордны ўраджай. Рэкордная лічба. □ Хоць мясцовыя спартсмены і не паказалі рэкордных вынікаў, але самыя гарачыя апладысменты дасталіся іменна ім. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)