я́зва, -ы, ж.
1. Гнойная або запалёная ранка на скуры ці слізістай абалонцы.
Незагойная я.
2. перан. Зло, шкода.
Грамадскія язвы.
3. перан. Пра шкадлівага, з’едлівага чалавека (разм.).
○ Сібірская язва — вострая заразная хвароба жывёлы і чалавека.
Язва страўніка — хранічнае захворванне страўніка з пашкоджаннем слізістай абалонкі.
|| памянш. я́звачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).
|| прым. я́звавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Язвавая хвароба (язва страўніка або дванаццаціперснай кішкі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
я́зва
‘з'едлівы чалавек’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
я́зва |
я́звы |
| Р. |
я́звы |
я́зваў |
| Д. |
я́зве |
я́звам |
| В. |
я́зву |
я́зваў |
| Т. |
я́звай
я́зваю |
я́звамі |
| М. |
я́зве |
я́звах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
я́зва
‘ранка на скуры; мор, эпідэмія; адмоўныя з'явы ў грамадстве’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
я́зва |
я́звы |
| Р. |
я́звы |
я́зваў |
| Д. |
я́зве |
я́звам |
| В. |
я́зву |
я́звы |
| Т. |
я́звай
я́зваю |
я́звамі |
| М. |
я́зве |
я́звах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
я́зва ж., прям., перен. я́зва;
я. стра́ўніка — я́зва желу́дка;
ну і я. ж ты! — ну и я́зва же ты!;
○ сібі́рская я. — сиби́рская я́зва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
я́зва ж.
1. мед. я́зва, -вы ж.;
сиби́рская я́зва сібі́рская я́зва;
я́зва желу́дка я́зва стра́ўніка;
2. (рана) бо́лька, -кі ж.;
те́ло, покры́тое я́звами це́ла, пакры́тае бо́лькамі;
3. (моровое поветрие) уст. по́шасць, -ці ж., памо́рак, -рку м.;
морова́я я́зва марава́я по́шасць, памо́рак;
4. перен. (зло, вред) баля́чка, -кі ж., бо́лька, -кі ж.;
5. перен. (язвительный человек) разг. я́зва, -вы м. и ж.; з’е́длівец, -ліўца м., з’е́длівы чалаве́к;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
я́зва, ‑ы, ж.
1. Гнойная або запалёная ранка на скуры ці слізістай абалонцы. Язва страўніка. Язва дванаццаціперснай кішкі. □ Высветлілася, што ў чалавека язва, прычым у такім становішчы, што прыйшлося неадкладна рабіць аперацыю. «Звязда».
2. Уст. Мор, эпідэмія.
3. перан. Пра якія‑н. адмоўныя, шкодныя з’явы ў грамадскім жыцці. З высокім пачуццём чалавека новай, сацыялістычнай маралі паэт выкрывае язвы капіталістычнага горада. Гіст. бел. сав. літ.
4. перан. Разм. Пра злога, шкадлівага, з’едлівага чалавека. Ну і язва ж ты. □ [Варавы:] А як з тою варажбіткай, Праксэдай? [Алена:] Вось толькі яна нам і стаіць упоперак горла косткай. Зазер’е наша на ўвесь раён.., на ўсю вобласць добрымі справамі славіцца, і толькі гэта язва ўсё нам псуе. Краўчанка.
•••
Моравая язва (уст.) — эпідэмія, якая выклікае вялікую смяротнасць.
Сібірская язва — заразная хвароба буйной рагатай жывёлы, авечак, коней, на якую часам хварэюць і людзі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прободно́й прабадны́;
прободна́я я́зва прабадна́я я́зва.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
варико́зный мед. варыко́зны;
варико́зная я́зва варыко́зная я́зва.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сібі́рскі сиби́рский;
~кія маразы́ — сиби́рские моро́зы;
○ ~кая я́зва — сиби́рская я́зва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бо́лька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек, ж. (разм.).
Гнойная або запалёная ранка, язва, струп.
Чужая б. нікому не баліць (прымаўка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)