яе́чка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. яе́чка яе́чкі
Р. яе́чка яе́чак
Д. яе́чку яе́чкам
В. яе́чка яе́чкі
Т. яе́чкам яе́чкамі
М. яе́чку яе́чках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

яе́чка, -а, мн. -і, -чак, н.

1. гл. яйцо.

2. Парная мужчынская палавая залоза, што выпрацоўвае мужчынскія палавыя клеткі, а таксама адзін з органаў унутранай сакрэцыі ў чалавека і млекакормячых.

◊

Як яечка (разм.) — пра што-н. добра зробленае, прыгожае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

яе́чка ср.

1. уменьш. яи́чко;

2. анат. яи́чко;

◊ як я. — как яи́чко

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

яе́чка, ‑а, н.

1. Памянш.-ласк. да яйцо.

2. Парная мужчынская палавая залоза, што выпрацоўвае сперматазоіды і мужчынскія палавыя гармоны.

3. У батаніцы — устарэлая назва семязавязі.

•••

Як яечка — пра што‑н. добра зробленае, прыгожае. Тыдзень часу, і грэбля была б як яечка. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

яйцо́, -а́, мн. я́йцы і (з ліч. 2, 3, 4) яйцы́, яе́ц, н.

1. Жаночая палавая клетка чалавека, якая развіваецца ў новы арганізм пасля апладнення; яйцаклетка.

2. У птушак, паўзуноў і яйцародных млекакормячых: такая клетка авальнай формы ў шкарлупіне, абалонцы.

Несці яйцы.

Качынае я.

Я. чарапахі.

Змяінае я.

3. Прадмет такой формы.

Крыштальнае я. (прадмет упрыгожання).

4. У насякомых: такая клетка ў выглядзе невялікіх крупінак.

Мурашыныя яйцы.

5. Курыныя яйцы як прадукт харчавання.

Крутое я.

|| памянш. яе́чка, -а, мн. -і, -чак (да 2—5 знач.).

|| прым. яе́чны, -ая, -ае (да 2 і 5 знач.).

Яечнае мыла (прыгатаванае з курыных яец).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

надлупі́ць, ‑луплю, ‑лупіш, ‑лупіць; зак., што.

Ачысціць нейкую частку чаго‑н. ад кары, шкарлупіны і пад. Надлупіць яечка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

яи́чко

1. уменьш. яе́чка, -ка ср.;

2. анат. яйцо́, -ца́ ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Паху́к ’яечка’ (віл., Сл. ПЗБ). З ⁺пахвук, якое да пахва, пахвінаспаха (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трысцяны ў песні: Перапёлка, / Трысцяно гняздзечка, / Залато яечка, / Перапёлачка (Ант.), параўн. ст.-бел. тростяный ‘трысняговы’ (Скарына, ГСБМ). Да трысцё (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Му́скус ’пахучае рэчыва’ (ТСБМ), ст.-рус. мускусъ, мъскусъ, москосъ ’тс’, якія праз лац. muscus ці ст.-грэч. μόσχος ’тс’ з перс. mušk ’бабровая струя’ < ст.-інд. muṣkás ’яечка’ (г. зн. сакрэт з залоз некаторых жывёл). У бел. мове (паводле Крукоўскага, Уплыў, 79) — з рус. мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)