я́дзерны, -ая, -ае.
1. гл. ядро.
2. Які мае адносіны да працэсаў, што адбываюцца ў атамным ядры, да іх вывучэння і выкарыстання.
Я. рэактар.
Ядзернае выпрамяненне.
Ядзерная зброя.
Ядзерная фізіка.
Ядзерная рэакцыя (рэакцыя пераўтварэння ядзер атамаў пры іх узаемадзеянні адзін з другім).
3. Які мае адносіны да ядзернай зброі, да валодання такой зброяй.
Ядзерныя запасы.
Ядзерныя краіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
я́дзерны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да ядра (у 1, 2, 5 і 6 знач.). Ядзернае рэчыва. Ядзерная абалонка. Ядзерная частка клеткі. // Які змяшчае ў сабе ізатопы радыеактыўнага рэчыва. Ядзернае паліва.
2. Які мае адносіны да працэсаў, што адбываюцца ў атамным ядры, звязаны з гэтымі працэсамі. Ядзерная рэакцыя. Ядзерны распад. Ядзернае выпрамяненне.
3. Заснаваны на выкарыстанні энергіі атамнага ядра. Ядзерная зброя. Ядзерная электрастанцыя. // Звязаны з выкарыстаннем энергіі атамнага ядра, атамнай зброі. Ядзерныя выпрабаванні. Ядзерная палітыка.
4. Які валодае тэхналогіяй выпрацоўкі і выкарыстання энергіі атамнага ядра. [Дэлегат] прапанаваў: давайце запішам, што ядзерныя дзяржавы абавязваюцца не прымяняць ядзернай зброі супроць другіх дзяржаў. Кавалёў.
•••
Ядзерная тэхніка гл. тэхніка.
Ядзерная фізіка гл. фізіка.
Ядзерная хімія гл. хімія.
Ядзерная электроніка гл. электроніка.
Ядзерная энергетыка гл. энергетыка.
Ядзерная энергія гл. энергія.
Ядзерны рэактар гл. рэактар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяз’я́дзерны, -ая, -ае.
1. У якім адсутнічае ядро.
Бяз’ядзерныя клеткі.
2. У якім адсутнічае ядзерная зброя.
Бяз’ядзерная дзяржава.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
боегало́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -ло́вак, ж.
Частка снарада, баявой ракеты, якая ўключае зарад, узрывальнікі, часам сістэму саманавядзення.
Ядзерная б.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
энерге́тыка ж. энерге́тика;
○ я́дзерная э. — я́дерная энерге́тика
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рэа́ктар, -а, мн. -ы, -аў, м.
Апарат або ўстаноўка, у якой адбываецца фізічная (ядзерная) або хімічная рэакцыя.
Ядзерны р.
Хімічны р.
|| прым. рэа́ктарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
я́дзерны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
я́дзерны |
я́дзерная |
я́дзернае |
я́дзерныя |
| Р. |
я́дзернага |
я́дзернай я́дзернае |
я́дзернага |
я́дзерных |
| Д. |
я́дзернаму |
я́дзернай |
я́дзернаму |
я́дзерным |
| В. |
я́дзерны (неадуш.) я́дзернага (адуш.) |
я́дзерную |
я́дзернае |
я́дзерныя (неадуш.) я́дзерных (адуш.) |
| Т. |
я́дзерным |
я́дзернай я́дзернаю |
я́дзерным |
я́дзернымі |
| М. |
я́дзерным |
я́дзернай |
я́дзерным |
я́дзерных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
я́дерный в разн. знач. я́дзерны;
я́дерная фи́зика я́дзерная фі́зіка;
я́дерное ору́жие я́дзерная збро́я;
я́дерный потенциа́л я́дзерны патэнцыя́л;
я́дерный взрыв я́дзерны вы́бух;
я́дерный реа́ктор я́дзерны рэа́ктар.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нейтро́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да нейтрона. Нейтроннае выпрамяненне.
•••
Нейтронная бомба — ядзерная бомба для паражэння біялагічных аб’ектаў, якой характэрны высокі ўзровень пранікальнай радыяцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эне́ргія, -і, ж.
1. Адна з асноўных уласцівасцей матэрыі — мера яе руху, а таксама здольнасць выконваць работу.
Э. вады.
Ядзерная э.
Эканомія энергіі.
2. Рашучасць і настойлівасць у рабоце, дзеяннях.
Працаваць з энергіяй.
|| прым. энергеты́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)