я́вар, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Дрэва сямейства кляновых; белы клён.

Высокі я.

2. -у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.

|| прым. я́варавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Я́вар

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. Я́вар
Р. Я́вара
Д. Я́вару
В. Я́вар
Т. Я́варам
М. Я́вары

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

я́вар

‘драўніна’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. я́вар
Р. я́вару
Д. я́вару
В. я́вар
Т. я́варам
М. я́вары

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

я́вар

‘дрэва’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. я́вар я́вары
Р. я́вара я́вараў
Д. я́вару я́варам
В. я́вар я́вары
Т. я́варам я́варамі
М. я́вары я́варах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

я́вар

1. -ра, (о древесине и собир.) -ру м., бот. я́вор;

2. обл., бот. а́и́р

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

я́вар, ‑а і ‑у, м.

1. ‑а. Дрэва сямейства кляновых з вялікімі пяцілопасцевымі лістамі; белы клён (у Беларусі вырошчваецца як дэкаратыўнае дрэва ў парках і садах). Каля сцежкі пахіліўся явар да каліны. Багдановіч. / ‑у, у знач. зб. Пасадка явару.

2. ‑у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва. Паркет з явару.

3. ‑у. Абл. Аер. [Рэчка] нешырокая, з нізкімі берагамі, якія густа зараслі яварам, сітнягом і чаротам. Якімовіч. Не шумі, човен, па явару, не пужай качак маладзенькіх. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Евор ’дзіцячая гульня (дзеці ходзяць парамі)’ (ТС). Па паходжанню звязана з явар (гуляць у явар) (НС). Гэта таксама гульня хлопчыкаў і дзяўчынак парамі, падобная да гульні ў гарэлкі. Ці існуе сувязь явар з назвай дрэва? (гл. Цыхун, НС, с. 268). Тэрыторыя, на якой распаўсюджана гульня ў явар (гл.), — заходнебеларуская.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

я́вор бот. я́вар, род. я́вара и (о древесине и собир.) я́вару м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кляно́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да клёна. Кляновы ліст. // Зроблены з клёну. Кляновая лыжка. Кляновая дошка.

2. у знач. наз. кляно́выя, ‑ых. Сямейства дрэў і кустоў, да якога адносяцца клён, явар, чарнаклён і інш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рубасе́к ’вырубка’ (Сл. рэг. лекс.). Слова з дзвюх блізказначных асноў ‑руб‑ < рубаць ’сячы’ (гл. руб) і сек‑ < секчы (гл.) са злучальным галосным ‑а‑, параўн. у песні: Сталі явар сеч — рубаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)