эфі́р

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. эфі́р
Р. эфі́ру
Д. эфі́ру
В. эфі́р
Т. эфі́рам
М. эфі́ры

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

эфі́р, -у, м.

1. мн. -ы, -аў. Арганічнае злучэнне, якое ўтрымлівае кісларод (спец.).

Простыя эфіры.

2. Асобае суцэльнае асяроддзе, што, паводле старых тэорый фізікі, запаўняе сусветную прастору (уст.).

3. Прастора як распаўсюджвальнік радыёхваль.

У эфіры гучыць музыка.

4. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — самы верхні, чысты і празрысты слой паветра, месцазнаходжанне багоў.

|| прым. эфі́рны, -ая, -ае.

Э. час.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

эфі́р, -ру м., в разн. знач. эфи́р;

перадава́ць у э. — радио передава́ть в эфи́р;

эты́лавы э. — эти́ловый эфи́р

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

эфі́р, ‑у, м.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — самы верхні, чысты і празрысты слой паветра; месцазнаходжанне багоў.

2. Вышыня, паветраная прастора. Я не слыхам — істотаю чую, Як, гайдаючы рэхам эфір, На світанні і ў поўнач глухую Не сціхае магутнае: — Мір! Глебка. // Паветраная прастора вакол зямнога шара, дзе распаўсюджваюцца радыёхвалі. Тройчы перадаваў старшыня ў эфір шыфроўку, тройчы пераходзіў на прыём, але адказу не было. Кухараў. Кожныя тры гадзіны метэаролагі радзіруюць у эфір пра стан надвор’я ў розных раёнах Беларусі. «Маладосць». У мой пакой прыйшлі яны [песні] з эфіру, прабіўшыся скрозь цемру і туман, — то смелы голас абаронцаў міру, то мужны голас слаўных парыжан. А. Вольскі.

3. (звычайна ў спалучэнні са словам «сусветны»). Паводле старых тэорый фізікі — своеасаблівае суцэльнае асяроддзе, якое нібыта напаўняе сабой усю сусветную прастору і дае магчымасць растлумачыць распаўсюджванне святла і электрамагнітных хваль. Навакола, у крупінках эфіру, носяцца частачкі матэрыі, складаюцца, дробяцца і родаяць новае ды новае ў бязмернасці вякоў... Гартны.

4. Спец. Арганічнае злучэнне (напрыклад, кіслот са спіртамі), якое з’яўляецца бясколернай лятучай вадкасцю з характэрным рэзкім пахам і выкарыстоўваецца ў медыцыне, тэхніцы, парфумерыі. Этылавы эфір. □ Прывязаўшы каня, веставы ўвайшоў у хату. Салодкі пах эфіру і крыві шыбануў у нос. Асіпенка.

[Грэч. aithēr.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

краўн-эфі́р

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. краўн-эфі́р краўн-эфі́ры
Р. краўн-эфі́ру краўн-эфі́раў
Д. краўн-эфі́ру краўн-эфі́рам
В. краўн-эфі́р краўн-эфі́ры
Т. краўн-эфі́рам краўн-эфі́рамі
М. краўн-эфі́ры краўн-эфі́рах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

эфи́р в разн. знач. эфі́р, -ру м.;

передава́ть в эфи́р радио перадава́ць у эфі́р;

эти́ловый эфи́р эты́лавы эфі́р.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

эфі́рны, -ая, -ае.

1. гл. эфір.

2. перан. Бесцялесны, незямны (кніжн., іран.).

Эфірнае стварэнне.

|| наз. эфі́рнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

петроле́йный хим. петрале́йны;

петроле́йный эфи́р петрале́йны эфі́р.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

петрале́йны хим. петроле́йный;

п. эфі́р — петроле́йный эфи́р

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нітрагліцэры́на, ‑ы, ж.

Складаны эфір гліцэрыны і азотнай кіслаты, які ўжываецца як выбуховае рэчыва і як лекавы прэпарат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)