шы́беніца, -ы, мн. -ы, -ніц, ж.

Тое, што і вісельня.

|| прым. шы́бенічны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шы́беніца

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. шы́беніца шы́беніцы
Р. шы́беніцы шы́беніц
Д. шы́беніцы шы́беніцам
В. шы́беніцу шы́беніцы
Т. шы́беніцай
шы́беніцаю		 шы́беніцамі
М. шы́беніцы шы́беніцах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шы́беніца ж. ви́селица

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шы́беніца, ‑ы, ж.

Прылада для пакарання смерцю, зробленая з двух слупоў з перакладзінай. На першай вуліцы стаяла шыбеніца і на ёй вісеў труп павешанага чалавека. Чорны. Фашысты, спяшаючыся, ставілі шыбеніцы. Лынькоў. // Пакаранне смерцю на такой прыладзе. — Забіў [манах] чалавека, з чыёю жонкаю меў сувязь. Гэта пахла шыбеніцай. Чарнышэвіч. На ўсіх слупах у вёсцы віселі загады акупантаў: за дапамогу ваеннапалонным — шыбеніца. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ві́сельня, -і, мн. -і, -лень і -льняў, ж.

Два слупы (або слуп) з перакладзінай — прыстасаванне для пакарання смерцю праз павешанне; шыбеніца.

|| прым. ві́сельны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ви́селица ві́сельня, -ні ж., шы́беніца, -цы ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ві́сельня, ‑і, ж.

Прыстасаванне для пакарання смерцю праз павешанне; шыбеніца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рэ́лі ’арэлі’ (Бяльк.), рэ́ля ’гушкалка’ (Мат. Гом.); рэ́лі ’шыбеніца’ (Дабр., Этн.). Укр. ре́ля ’гушкалка’, рус. ре́ли ’арэлі’. Да ст.-рус. рѣль ’перакладзіна; насціл з бярвенцаў’, ст.-бел. рель ’перакладзіна; шыбеніца; насціл’. Гл. далей арэлі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

геста́па, нескл., н.

Тайная дзяржаўная паліцыя ў фашысцкай Германіі, якая вылучалася крывавымі метадамі расправы са сваімі ахвярамі. Там, у гестапа, гаспадаром усяго быў кат ды яго памочнікі — пісталет і шыбеніца. Кавалёў.

[Ням. Gestapo — скарачэнне ад Geheime Staatspolizei.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ві́сельня, ві́сільня ’шыбеніца’ (КЭС, лаг.; БРС, КТС) — ад *вісель (параўн. рус. вяц. висель ’коўш’, славен. víselj ’жолуд (у загадцы)’, балг. висел ’нешта павешанае, тое, што вісіць’ і суф. Nomen loci ‑ня.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)