шчо́ўкаць, -аю, -аеш, -ае; незак., чым і без дап.
Утвараць рэзкія, адрывістыя гукі.
Шчоўкае замок у дзвярах.
У лазняку шчоўкаў салавей.
Ш. абцасамі.
|| аднакр. шчо́ўкнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. шчо́ўканне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шчо́ўкаць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
шчо́ўкаю |
шчо́ўкаем |
| 2-я ас. |
шчо́ўкаеш |
шчо́ўкаеце |
| 3-я ас. |
шчо́ўкае |
шчо́ўкаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
шчо́ўкаў |
шчо́ўкалі |
| ж. |
шчо́ўкала |
| н. |
шчо́ўкала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
шчо́ўкай |
шчо́ўкайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
шчо́ўкаючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
шчо́ўкаць несов., в разн. знач. щёлкать; см. шчо́ўкнуць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шчо́ўкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Утвараць рэзкі, адрывісты гук пры ўдары, сутыкненні, у час работы якога‑н. апарата, прыбора, механізма і пад. На сцяне шчоўкаў гадзіннік. Самуйлёнак. Шчоўкае замок у дзвярах — вярнулася бабуля. Савіцкі. Шчоўкаюць затворы вінтовак, шум, гоман. Пестрак. // Утвараць трэск, трашчаць. Авёс, насыпаны тонкім пластом, хутка пачаў падскокваць, шчоўкаць, пакрывацца далікатным румянцам. Новікаў. // Раздавацца, гучаць (пра стрэлы). Кулі ў кустах шчоўкаюць. Пянкрат. // Спяваць, утвараючы адрывістыя гукі (пра некаторых птушак). Лясныя спевакі, нябачныя ў гушчары дрэў і кустоў, свішчуць, шчоўкаюць. Чарнышэвіч. Раніца выдалася ціхая, росная. За ракой у лазняку яшчэ шчоўкаў і заліваўся салавей, а з дубравы чулася кукаванне зязюлі. Дайліда.
2. Утвараць кароткі, адрывісты гук рэзкім ударам, стуканнем і пад. Сяржант шчоўкае каблукамі, паварочваецца і ідзе да дзвярэй. Крапіва. Рэдактар шчоўкаў замком сваёй прыгожай зялёнай папкі. Шамякін. // каго-што і без дап. Разм. Фатаграфаваць, здымаць каго‑, што‑н. [Арцём:] — А то схопіць [карэспандэнт] у клетцы якога Шаха, труса, суне мне ў рукі і шчоўкае апаратам. Ракітны. Услед за стройнай, высокай дзяўчынай у беласнежным адзенні ходзяць цікаўныя фотарэпарцёры, шчоўкаюць апаратамі. Ус.
3. каго-што і без дап. Страляць куды‑н.; прабіваць што‑н. У мяне па стралковаму спорту першы разрад. І я ўжо загадзя смакаваў, як буду шчоўкаць мішэні. Пінчук.
4. Разм. Ікаць. — Як гэта не шчоўкаў? — адважна маню я. — Насілу лімонам перабілі... Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зашчо́ўкаць, -аю, -аеш, -ае; зак.
Пачаць шчоўкаць.
Дзяцел зашчоўкаў і паляцеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пашчо́ўкваць, -аю, -аеш, -ае; незак., чым і без дап.
Шчоўкаць час ад часу.
П. пальцамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шчо́ўкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Аднакр. да шчоўкаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падшчо́ўкваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Шчоўкаць у такт чаму‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпліка́ць
‘скончыць плікаць, шчоўкаць на чым-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адпліка́ю |
адпліка́ем |
| 2-я ас. |
адпліка́еш |
адпліка́еце |
| 3-я ас. |
адпліка́е |
адпліка́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адпліка́ў |
адпліка́лі |
| ж. |
адпліка́ла |
| н. |
адпліка́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адпліка́й |
адпліка́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
адпліка́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зашчо́ўкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Пачаць шчоўкаць. // Прашчоўкаць. [Дзяцел] выдзеўб нешта ў кары, зашчоўкаў і паляцеў. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)