штука́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Артыст, які паказвае фокусы.

2. Той, хто вырабляе штукі (у 4 знач.), выдумшчык, жартаўнік.

|| ж. штука́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. штука́рскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

штука́р

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. штука́р штукары́
Р. штукара́ штукаро́ў
Д. штукару́ штукара́м
В. штукара́ штукаро́ў
Т. штукаро́м штукара́мі
М. штукару́ штукара́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

штука́р, -ра́ м.

1. фо́кусник;

2. ма́стер, изобрета́тель; до́ка;

3. (склонный к выдумкам, затеям, проделкам) зате́йник, штука́рь, шут

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

штука́р, ‑а, м.

1. Артыст, які паказвае фокусы. А Зай — наш малайчына, Артыст, штукар і хлус, З лясной кінакарціны Пакручвае ўжо вус. Вітка.

2. Той, хто вырабляе розныя складаныя мудрагелістыя рэчы; майстар, вынаходца. Да .. святла ракет далучыўся пажар эшалона.. — Ну, штукары, так сказаць, ну, малайцы! Няўжо ж гэта тое, што я майстраваў? — тупаў дзядзька Кандрат. Брыль. Выйшаў пан, залюбаваўся новым палацам. — Ну, — кажа да Янкі, — бачу, штукар ты не горшы за мяне. Якімовіч.

3. Той, хто схільны да выдумак, хітрыкаў, махлярства; выдумшчык, жартаўнік. У крайняй ад шляху [хаце] жыў стары Пракоп, па прозвішчу Смык, славуты на ўсю ваколіцу каваль. Выдумшчык і штукар, любімец васілішкаўскай моладзі. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

штука́рь разг. штука́р, -ра́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

фігля́р, ‑а, м.

1. Уст. Фокуснік, штукар, акрабат.

2. перан. Разм. Штукар, крыўляка. Першыя хвіліны радасці за Лену .. змяніліся злосцю на дзяўчыну. Знайшла каго пакахаць! Фігляр нейкі, пустальга... Ваданосаў.

3. Драпежная птушка сямейства ястрабіных.

[Ад польск. figlarz — жартаўнік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

штука́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Жан. да штукар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

штука́рыць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. штука́ру штука́рым
2-я ас. штука́рыш штука́рыце
3-я ас. штука́рыць штука́раць
Прошлы час
м. штука́рыў штука́рылі
ж. штука́рыла
н. штука́рыла
Загадны лад
2-я ас. штука́р штука́рце
Дзеепрыслоўе
цяп. час штука́рачы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

балага́ншчык, ‑а, м.

1. Уст. Гаспадар балагана. // Балаганны камедыянт, штукар.

2. Разм. зневаж. Крыўляка, паяц.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прашту́клівы ’жартаўлівы, здольны на выдумкі’ (Ян.). Да штука, штукар (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)