шпу́нт

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. шпу́нт шпунты́
Р. шпу́нта шпунто́ў
Д. шпу́нту шпунта́м
В. шпу́нт шпунты́
Т. шпу́нтам шпунта́мі
М. шпу́нце шпунта́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шпунт, -а, М -нце, мн. -ы́, -о́ў, м. (спец.).

1. Падоўжны выступ ці паз для злучэння дошак, брусоў і пад., а таксама злучэнне такога віду, пры якім выступ адной са злучаных частак уваходзіць у паз другой часткі.

2. Дошка, брус, бэлька і пад., на адным канце якой зроблены падоўжны выступ, а на другім — паз.

3. Корак, якім затыкаюць бочку.

◊

Ад усіх бочак шпунт або пад усе бочкі шпунт — пра чалавека, якога калі трэба і калі не трэба пасылаюць выконваць розныя даручэнні, просьбы.

|| прым. шпунтавы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шпунт I м.

1. тех. шпунт;

2. (в бочке) шпунт, про́бка ж.

шпунт II м. (скульптурный инструмент) шпунт

шпунт III м. (приспособление для выталкивания чего-л.) по́ршень

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шпунт в разн. знач. шпунт, род. шпу́нта м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шпунт, ‑а, М ‑нце; мн. шпунты, ‑оў; м.

Спец.

1. Спецыяльны падоўжны выступ ці паз для злучэння дошак, брусоў, блокаў і пад., а таксама злучэнне такога віду, пры якім выступ адной са злучаных частак уваходзіць у паз другой часткі. У тыя пазы заходзяць шпунты другіх дошак, і, такім чынам, сценкі вулея становяцца вельмі шчыльнымі. Ваданосаў.

2. Дошка, брус, бэлька і пад., на адным канце якой зроблены падоўжны выступ, а на другім — паз. [Аспірант:] — Во, чуеш, і цыркулярка заспявала. За сасонку ўзяліся: шпунты для катлавана апілоўваюць. Брыль.

3. Спецыяльны корак, якім затыкаюць бочку з віном або півам. А .. [піва] так усхадзілася, што выбіла шпунт. Грахоўскі.

•••

Ад усіх бочак шпунт; пад усе бочкі шпунт — пра чалавека, якога калі трэба і калі не трэба пасылаюць выконваць розныя даручэнні, просьбы.

[Польск. szpunt ад ням. Spund.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адшпунтава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак., што.

Выбіць, вырваць шпунт; адкрыць.

А. бочку з квасам.

|| незак. адшпунто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адто́ркнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Выняць, выцягнуць корак, шпунт і пад. Чорт падскочыў, з бочкі шпунт адторкнуў — І закапаў на дарогу дзёгаць. Барадулін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зашпунтава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак., што.

1. Заткнуць шпунтам (адтуліну ў бочцы).

2. Зрабіць шпунт у чым-н. (спец.).

З. брус.

|| незак. зашпунто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адшпунтава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.

Вырваць, выбіць шпунт; адкрыць. Адшпунтаваць бочку з півам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зашпунтава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.

1. Спец. Зрабіць шпунт, выступ на рабры дошкі.

2. Заткнуць адтуліну (у бочцы) шпунтам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)