шке́льца
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
шке́льца |
шке́льцы |
| Р. |
шке́льца |
шке́льцаў |
| Д. |
шке́льцу |
шке́льцам |
| В. |
шке́льца |
шке́льцы |
| Т. |
шке́льцам |
шке́льцамі |
| М. |
шке́льцы |
шке́льцах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
шке́льца, -а, мн. -ы, -аў, н.
1. гл. шкло.
2. Асколак або кавалак шкла.
Шкельцы ад пабітых акон.
3. перан. Пра тое, што па сваіх уласцівасцях нагадвае шкло.
Шкельцы лужын.
4. мн. Акуляры або пенснэ (разм.).
Надзець шкельцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шке́льца ср., уменьш. стёклышко
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шке́льца, ‑а, н.
1. Памянш. да шкло (у 2 знач.); невялікі выраб са шкла. Маша ўбачыла праз шкельцы яе акуляраў, што Іра глядзіць на яе зняважліва і насмешліва. Шамякін. Шкельца гадзінніка запацела ад вільгаці. Капыловіч. // Асколак, частка, кавалак шкла. Народ кінуўся за .. [Ганнаю] ў завулак, пакідаючы сляды на гарачай, як прысак, зямлі, уціскаючы драбнюткія шкельцы ад пабітых акон у асфальт. Гурскі. // перан. Пра тое, што па сваіх уласцівасцях (колеру, бляску, цвёрдасці, празрыстасці і пад.) нагадвае шкло. На .. [дарозе] то там, то тут былі раскіданы серабрыстыя шкельцы лужын, у якія глядзеліся белыя, вымытыя першымі дажджамі хмаркі. Гамолка.
2. толькі мн. (шке́льцы, ‑аў). Разм. Акуляры або пенснэ. Не знайшоўшы, відаць, злога, .. [паэт] зноў надзяваў шкельцы і тады пачынаў мармытаць-абдумваць новыя радкі... Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шкло, -а, н.
1. Празрысты матэрыял, які атрымліваецца шляхам плаўлення кварцавага пяску.
2. таксама зб. Тонкі ліст ці іншай формы выраб з гэтага матэрыялу.
Аконнае ш.
Лямпавае ш.
Выстаўка шкла (зб.).
|| памянш. шке́льца, -а (да 2 знач.) і шкле́чка, -а, н. (да 2 знач.; разм.).
|| прым. шкляны́, -а́я, -о́е.
Шкляная маса.
Ш. посуд.
Шкляныя дзверы.
Ш. завод.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стекля́шка ж., разг. шке́льца, -ца ср., кава́лачак шкла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шкле́чка, ‑а, н.
Разм. Шкельца (у 1 знач.). Свеціцца шклечка ў зялёнай траве. Буйло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стёклышко уменьш. шкле́чка, -ка ср., шке́льца, -ца ср.;
◊
как стёклышко як шкле́чка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Напэ́рло ’чыста’, напэрло памый падлогу (дзятл., Сцяшк. Сл.). Відаць, ад перла з польск. perła ’перл, перламутр’, параўн. блішчыць, як шкельца (пра нешта чыста вымытае); ёсць таксама звесткі аб выкарыстанні ракавін пярловіцы (бяззубкі) для шаравання падлогі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
неадшліфава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Не апрацаваны шліфоўкай. Неадшліфаванае шкельца.
2. перан. Недапрацаваны, недасканалы (пра стыль, твор і пад.). Хоць у Багушэвіча і сустракаюцца часамі нягладкія, неадшліфаваныя вершы, .. усё ж па паэтычнаму майстэрству ніхто з беларускіх паэтаў XIX ст. не можа зраўняцца з Багушэвічам. Івашын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)