шкадава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; незак.
1. каго (што). Адчуваць жаль, спагаду да каго-н.
Ш. бежанцаў.
2. каго-што і чаго. Берагчы, ашчаджаць, скупіцца, не даваць.
Людзі не шкадавалі жыцця для абароны айчыны.
Ш. грошы або грошай.
3. аб чым і з дадан. Смуткаваць, бедаваць з прычыны чаго-н.
Ш. аб зробленых памылках.
Шкадую, што не пайшоў у тэатр.
4. з інф. Не адважвацца што-н. зрабіць.
Я шкадую зразаць гэта дрэва.
|| зак. пашкадава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шкадава́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
шкаду́ю |
шкаду́ем |
| 2-я ас. |
шкаду́еш |
шкаду́еце |
| 3-я ас. |
шкаду́е |
шкаду́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
шкадава́ў |
шкадава́лі |
| ж. |
шкадава́ла |
| н. |
шкадава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
шкаду́й |
шкаду́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
шкаду́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
шкадава́ць несов.
1. (чаго) жале́ть;
ш. хле́ба — жале́ть хле́ба;
2. (каго) жале́ть;
ш. сірату́ — жале́ть сироту́;
3. (чаго, аб чым, с союзом што) жале́ть (о чём, с союзом что), сожале́ть (о чём, с союзом что);
ён ~ва́ў, што по́зна ажані́ўся — он жале́л (сожале́л), что по́здно жени́лся;
ён ~ва́ў, што не пайшо́ў у тэа́тр — он жале́л, что не пошёл в теа́тр;
4. (каго, што) жале́ть, бере́чь; щади́ть;
ш. каня́ — жале́ть (бере́чь, щади́ть) ло́шадь;
ш. здаро́ўе — жале́ть (бере́чь, щади́ть) здоро́вье;
5. (каго, што) жале́ть, люби́ть;
6. с инф., переводится безл. конструкцией со словами жалко, жаль;
я ~ду́ю сячы́ гэ́ту бяро́зу — мне жа́лко (жаль) руби́ть э́ту берёзу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шкадава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; незак.
1. каго. Адчуваць жаль, спагаду да каго‑н. Камунаркі збоку Плакалі няўзнак, Свайго камунара Шкадавалі так. Купала. Шкадуюць людзі палячку, наракаюць на Арцёма за ганарлівую натуру. Гарэцкі. Ганька шкадуе цётку, і ёй хочацца зрабіць цётцы хоць нейкую палёгку, хоць чым дапамагчы ёй. Васілевіч.
2. каго-што і чаго. Берагчы, ашчаджаць. [Людзі] не шкадавалі і жыцця, каб абараніць свае землі і сваю справу. Шахавец. Толькі іграйце, музыкі, мацней, Ды не шкадуйце цымбал і смыкоў. Танк. // Не даваць, скупіцца. Да таго ж, у гэтай прыгодзе з аброццю або ў хітрыках дзеда, які шкадаваў унучцы ежы, было мінулае Шарупічаў. Карпаў.
3. аб чым і з дадан. сказам. Смуткаваць, бедаваць з прычыны чаго‑н. Гануля шкадавала, што ўвечары больш яна гаварыла, ёй хацелася, каб Яўхім расказаў усё-усё, дзе ён быў і што бачыў, як людзі жывуць на свеце. Гурскі. Не шкадую я аб згубленым, Рад таму, што знойдзена. Звонак.
4. з інф. Не адважвацца што‑н. зрабіць. Максім прыдзірліва сачыў за спідометрам, шкадаваў праехаць лішні кіламетр. Шамякін. Трэба было ісці, а я нібы шкадаваў наступаць на месца, дзе толькі што ступала яна. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашкадава́ць гл. шкадаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лі́таваць, -тую, -туеш, -туе; -туй; незак., каго.
Берагчы каго-н.; шкадаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сожале́ть несов. шкадава́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шкадава́цца, ‑дуецца; незак.
Зал. да шкадаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашкадава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе.
Зак. да шкадаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жале́ць
‘шкадаваць каго-небудзь, што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
жале́ю |
жале́ем |
| 2-я ас. |
жале́еш |
жале́еце |
| 3-я ас. |
жале́е |
жале́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
жале́ў |
жале́лі |
| ж. |
жале́ла |
| н. |
жале́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
жале́й |
жале́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
жале́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)