шапяля́вы, -ая, -ае.

1. Які вымаўляе свісцячыя гукі (с,

з) падобна да шыпячых (ш, ж).

Шапялявае дзіця.

2. Пра свісцячыя зычныя гукі: які вымаўляецца блізка да шыпячых.

Ш. гук.

Шапялява (прысл.) вымаўляць «с».

|| наз. шапяля́васць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шапяля́вы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. шапяля́вы шапяля́вая шапяля́вае шапяля́выя
Р. шапяля́вага шапяля́вай
шапяля́вае		 шапяля́вага шапяля́вых
Д. шапяля́ваму шапяля́вай шапяля́ваму шапяля́вым
В. шапяля́вы (неадуш.)
шапяля́вага (адуш.)		 шапяля́вую шапяля́вае шапяля́выя (неадуш.)
шапяля́вых (адуш.)
Т. шапяля́вым шапяля́вай
шапяля́ваю		 шапяля́вым шапяля́вымі
М. шапяля́вым шапяля́вай шапяля́вым шапяля́вых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шапяля́вы шепеля́вый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шапяля́вы, ‑ая, ‑ае.

Які вымаўляе мяккія с, з з шыпячым адценнем. Шапялявае дзіця. □ Прыбіўся нейкі матчын сваяк з Хвоенкі, барадаты, шапялявы. Мележ. // Няправільны, скажоны ў вымаўленні мяккіх с, з. Шапялявае вымаўленне. □ Бабка Кацярына спыніла працу і, разглядаючы .. [піянераў] з-пад далоні, адказала ціхім шапялявым голасам. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бяззуба-шапялявы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. бяззуба-шапялявы бяззуба-шапялявая бяззуба-шапялявае бяззуба-шапялявыя
Р. бяззуба-шапялявага бяззуба-шапялявай
бяззуба-шапялявае		 бяззуба-шапялявага бяззуба-шапялявых
Д. бяззуба-шапяляваму бяззуба-шапялявай бяззуба-шапяляваму бяззуба-шапялявым
В. бяззуба-шапялявы
бяззуба-шапялявага		 бяззуба-шапялявую бяззуба-шапялявае бяззуба-шапялявыя
Т. бяззуба-шапялявым бяззуба-шапялявай
бяззуба-шапяляваю		 бяззуба-шапялявым бяззуба-шапялявымі
М. бяззуба-шапялявым бяззуба-шапялявай бяззуба-шапялявым бяззуба-шапялявых

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шепеля́вый шапяля́вы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

косноязы́чный коснаязы́кі; шапяля́вы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ляпоця ’шапялявы’ (добр., Мат. Гом.). Рус. вяц. ляпота ’тс’. Відавочна, балтызм, утвораны пры дапамозе суфікса ‑ота ад дзеяслова, роднаснага да літ. švepl(i)úoti, šveplénti ’шапялявіць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Салапя́ка ’разява, чалавек з высунутым языком; чалавек з адкрытым ротам; той, хто часта высоўвае язык’ (ТСБМ, Др.-Падб., Шат., Гарэц., Нар. лекс.), салапя́к (Бір. Дзярж.), салапа́йка (Сцяшк. Сл., Янк. 1), солопʼя́ка (Клім.), салопя́ка, салапі́ха (Сл. ПЗБ), сале́па (Скарбы), салапа́ты (Жд. 1), салапа́н (Нар. сл.), солопэ́й (Нар. лекс.), салапа́ты, салапа́йка, салапе́ка (Мат. Гом.), солопе́ка, солопе́та (ТС). Для ўкр. солопій ’салапяка’ і, такім чынам, бел. солопэ́й Анікін, Этымалогія–1982, 69 узнаўляе прасл. *solpějь. Да салупаць (гл.) з рознымі суф. Сюды ж салапа́ты, салапа́ч ’той, хто выгаворвае с замест ш’ (Шат.), салапа́ты ’шапялявы’ (Ян.) з далейшым развіццём значэння ’чалавек з разінутым ротам’ — ’чалавек, які мае дэфект вымаўлення’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)