Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ша́нцавы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ша́нцавы |
ша́нцавая |
ша́нцавае |
ша́нцавыя |
| Р. |
ша́нцавага |
ша́нцавай
ша́нцавае |
ша́нцавага |
ша́нцавых |
| Д. |
ша́нцаваму |
ша́нцавай |
ша́нцаваму |
ша́нцавым |
| В. |
ша́нцавы (неадуш.)
ша́нцавага (адуш.) |
ша́нцавую |
ша́нцавае |
ша́нцавыя (неадуш.)
ша́нцавых (адуш.) |
| Т. |
ша́нцавым |
ша́нцавай
ша́нцаваю |
ша́нцавым |
ша́нцавымі |
| М. |
ша́нцавым |
ша́нцавай |
ша́нцавым |
ша́нцавых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ша́нцавы воен. ша́нцевый;
○ ш. інструме́нт — ша́нцевый инструме́нт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ша́нцавы, ‑ая, ‑ае.
У ваеннай справе — які служыць для акопвання, для будовы акопаў, траншэй і пад. Шанцавая кірка.
•••
Шанцавы інструмент гл. інструмент.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ша́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.
1. У Расіі ў 17—19 стст: часовае палявое чатырохвугольнае ўмацаванне; акоп.
2. Верагодная магчымасць ажыццяўлення чаго-н.
Шанцы на поспех.
Не ўпусціць шанцу.
Апошні ш.
|| прым. ша́нцавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Ш. інструмент.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ша́нцевый воен. ша́нцавы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
інструме́нт м.
1. (род. інструме́нта) в разн. знач. (об одном предмете) инструме́нт;
хірургі́чныя ~ты — хирурги́ческие инструме́нты;
стру́нныя ~ты — стру́нные инструме́нты;
2. (род. інструме́нту) собир. инструме́нт;
○ музы́чны і. — музыка́льный инструме́нт;
ша́нцавы і. — ша́нцевый инструме́нт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
інструме́нт, ‑а і ‑у, М ‑нце, м.
1. ‑а. Усякая прылада для выканання якой‑н. работы. Шыла — шавецкі інструмент. Медыцынскія інструменты. □ Пад паветкай стаялі канапка, варштат, ляжалі акуратна складзеныя габляваныя дошкі і на сцяне віселі розныя сталярскія інструменты: пілкі, гэблі, цыркулі, стамескі. Шамякін.
2. ‑у; зб. Сукупнасць прылад для якой‑н. работы; начынне (у 1 знач.). Перш-наперш.. [Маня] вельмі ж актыўна перакапала шуфляду, дзе хаваўся бацькаў хатні інструмент. Якімовіч. — Не забывайся, што, апрача дваццаці пальцаў, у нас ніякага інструменту няма, — заўважыў Мірон. Маўр.
3. ‑а; перан.; чаго. Сродак для дасягнення чаго‑н. Талент — гэта толькі інструмент, які дорыць чалавеку прырода. Адамовіч. Армія.. заставалася паслухмяным інструментам у руках рэакцыйнага генералітэту і Стаўкі. «Полымя».
4. ‑а. Тое, што і музычны інструмент. Вочы.. [Чарноцкага] ўпалі на піяніна, ён падыходзіць да інструмента, адкрывае, задуменна стукае пальцамі па клавіятуры, бярэ акорд. Чорны.
•••
Музычны інструмент — апарат, які служыць для стварэння музычных гукаў пэўнага тэмбру.
Шанцавы інструмент (ваен.) — набор інструментаў для акопвання: лапата, кірка, тапор і пад.
[Лац. instrumentum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)