шама́н
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
шама́н |
шама́ны |
| Р. |
шама́на |
шама́наў |
| Д. |
шама́ну |
шама́нам |
| В. |
шама́на |
шама́наў |
| Т. |
шама́нам |
шама́намі |
| М. |
шама́не |
шама́нах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
шама́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
Чараўнік, знахар у народаў, рэлігія якіх заснавана на кульце духаў, магіі.
|| ж. шама́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. шама́нскі, -ая, -ае.
Шаманскія заклінанні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шама́н, ‑а, м.
Чараўнік, знахар у народаў, рэлігія якіх заснавана на кульце духаў, на магіі. — Шаманы, ведзьмары яго [народ] лячылі, шаптухі зеллем кармілі, народ выміраў. Рамановіч.
[Эвенкійскае — узбуджаны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шама́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Жан. да шаман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шама́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак.
Займацца шаманствам; выконваць абрад шаманства. — Анкат, гэта і ёсць шаман? — запытаў я ціха. — Шаман, шаман. — А што ён робіць? — Шаманіць, з духамі гаворыць, хворага лечыць. Бяганская. // перан. Чараваць. Шаманіць над катлом чабан З даўгім нажом, З двухзубцам. Барадулін. Па берагах не вельмі высокі, але стромкі меднастволы кедрач, густыя зараснікі тальніку, на рацэ дзе-нідзе чарнеюць лункі, ля якіх шаманяць над стаўнымі сеткамі рыбакі. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сатана́ миф., бран. сатана́, -ны́ м.; д’я́бал, -бла м., чорт, род. чо́рта м.; разг. шама́н, -на́ м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прарані́ць, ‑раню, ‑роніш, ‑роніць; зак., што (са словамі «гук», «слова» і пад.).
Вымавіць, сказаць. Хлопчык слова не прароніць, Дзеду ў вочы ён глядзіць. Колас. Свядома ці несвядома грозна-ўрачысты правадыр і ўсемагутны шаман прараніў адно слова... па-польску. Брыль. Ліда Пятроўна папрасіла, каб выказваліся. Ніхто не прараніў ні слова. Каваль.
•••
Не прараніць слязы — не заплакаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чараўнік, чарадзей, чарадзейнік, вядзьмак, вядзьмар, шаман; маг, чарнакніжнік (кніжн. уст.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)