чацвяры́к
‘запрэжка’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
чацвяры́к |
чацверыкі́ |
| Р. |
чацверыка́ |
чацверыко́ў |
| Д. |
чацверыку́ |
чацверыка́м |
| В. |
чацвяры́к |
чацверыкі́ |
| Т. |
чацверыко́м |
чацверыка́мі |
| М. |
чацверыку́ |
чацверыка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
чацвяры́к, -верыка́, мн. -верыкі́, -верыко́ў, м.
1. Старая мера аб’ёму сыпкіх цел; адна восьмая частка чвэрці.
Ч. пшаніцы.
2. Чатыры кані ў адной запрэжцы.
Ехаць на чацверыку.
|| прым. чацверыко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чацвяры́к I, род. чацверыка́ м. (упряжка) четвёрка ж., четвери́к, четверня́ ж.
чацвяры́к II, род. чацверыка́ м. (мера) ист. четвери́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чацвяры́к, ‑верыка, м.
1. Старая мера аб’ёму сыпкіх цел; адна восьмая частка чвэрці. Чацвярык ячменю.
2. Чатыры кані ў адной запрэжцы. Самае меншае — чацвярык стаеннікаў запрагалі ў ягоную [панскую] карэту. Дубоўка. Едзе дарогаю пан на чацверыку. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
четвери́к м.
1. (упряжка) уст. чацвяры́к, род. чацверыка́ м.; чацвярня́, -ні́ ж.;
2. (мера) чацвяры́к, род. чацверыка́ м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
четверня́ ж., разг. чацвярня́, -ні́ ж., чацвяры́к, род. чацверыка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пур, аўра ’мера сыпкіх рэчываў, роўная тром пудам; пасудзіна, якая змяшчае тры луды’ (в.-дзв., брасл., глыб., Сл. ПЗБ; Касп.; Шатал.; полац., Нар. лекс.; добр., карм., Мат. Гом.), пу́ра ’мера сыпкіх рэчываў, большая за чацвярык’ (Мядзв.), пур ’мера, роўная тром чацвярыкам’ (дзісн., Яшк. Мясц.), пу́ра ’36 гарцаў’ (ковен., Яшк. Мясц.), рус. пск. пу́ра ’мера сыпкіх рэчываў у 3,5 чацвярык’, польск. дыял. pur (“w Inflantach” з канца XVI ст., Вольніч–Паўлоўска, Зб. Абрэмбскай-Яблонскай, 189). Лічыцца баптызмам, параўн. літ. pūras ’тс’, лат. pūrs ’тс’ (Блесэ, SB, 5, 17; Лаўчутэ, Балтизмы, 32); апошняе, паводле Мацэнаўэра (LF, 14, 411), выводзіцца са значэння ’лубяны кубел з пасагам’. Гл. таксама Фасмер, 3, 408.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
четвёрка ж.
1. в разн. знач. чацвёрка, -кі ж.;
получи́ть четвёрку на экза́мене атрыма́ць чацвёрку на экза́мене (іспы́це);
весёлая четвёрка ребя́т вясёлая чацвёрка дзяце́й;
2. (лошадей) чацвярня́, -ні́ ж., чацвяры́к, род. чацверыка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)