чарава́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. чарава́нне
Р. чарава́ння
Д. чарава́нню
В. чарава́нне
Т. чарава́ннем
М. чарава́нні

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чарава́нне ср.

1. (неоконч. действие) колдовство́;

2. перен. обольще́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чарава́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. чараваць (у 1 знач.).

2. Дзеянне паводле дзеясл. чараваць (у 2 знач.). // Чароўная сіла чаго‑н.; зачараванне, замілаванне. Павольна цюкала сэрца, як бы адбіваючы подых сусвету, прыгожага да чаравання, вялікага да дзіва і магутнага да недасяжнасці... Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; незак.

1. Паводле народных павер’яў: уздзейнічаць чарамі, магічнымі прыёмамі на людзей.

2. перан., каго-што. Захапляць, вабіць.

Дзяўчына чаравала ўсіх сваёй прыгажосцю.

|| наз. чарава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

волхвова́ние ср. вядзьма́рства, -ва ср., чарава́нне, -ння ср.; (гадание) варажба́, -бы́ ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

колдова́ние ср., этн. вядзьма́ранне, -ння ср., чарава́нне, -ння ср.; (ворожба) варажба́, -бы́ ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

обольще́ние ср.

1. (действие) зачаро́ўванне, -ння ср., чарава́нне, -ння ср., спакушэ́нне, -ння ср.; см. обольща́ть;

2. (соблазн) уст. спаку́са, -сы ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прельще́ние ср.

1. (действие) спакушэ́нне, -ння ср.; зачаро́ўванне, -ння ср., чарава́нне, -ння ср.; см. прельща́ть;

2. (соблазн) спаку́са, -сы ж.; (чары) ча́ры, -раў ед. нет;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пачва́ра ’казачная, страшная істота вялікіх памераў’, ’жудасны твар’, ’непрыгожы чалавек’ (ТСБМ, Нас., Касп., ТС; ваўк., Сл. ПЗБ; барыс., Шн. 2), ’жартаўлівы’ (шальч., ігн., брасл., Сл. ПЗБ). Укр. почва́ра ’прывід’, зах. по́чвар ’паскуднае дзеянне, выхадка’, паўд.-рус., укр. прочва́ра ’тс’, польск. koćwara ’пачвара’, oćwiara, oćwiera ’тс’, ’чарадзейка’, poczwara ’агідная істота, пачвара, страшыдла’ (з XV ст.), каш. počvara ’тс’, ’нягоднік, амаральны чалавек’. Наяўнасць прэфіксальных варыянтаў дае магчымасць разглядаць лексему як па‑чвара, другая частка якой атаясамліваецца з прасл. čvariti/čvěriti ’вярзці лухту, балбатаць, гаварыць незразумела’, параўн. бел. чва́рыць, чво́рытэ, чвэ́рыты, чвэ́рыцца, чвэ́рыць, чвара́ ’паскудства’ (гл.), ст.-серб.-харв. čvara ’чараванне, варажба’, славен. čvę́riti ’плявузгаць, несці лухту’, ст.-польск. oćwiernica ’нешта страшнае, пачварнае’. Борысь–Слаўскі (SP, 2, 299) дапускаюць гукапераймальнае паходжанне прасл. čvariti, а паводле ст.-польск. poczwa ’страшыдла’, наводзіць на думку пра першасны элемент čьv‑, які да і.-е. *keu‑. Патабня (РФВ, 3, 171) збліжаў слав. лексемы з літ. kvaĩsti ’здагадвацца’. Аднак надзейная этымалогія адсутнічае (Слупскі, ZfslPh, 35 (2), 1971, 314). Гл. таксама патво́р.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)