чалма́, -ы́, мн. чалмы́, ча́лмаў, чалма́м, ж.

Мужчынскі галаўны ўбор у мусульман: доўгі кавалак тканіны, абгорнуты некалькі разоў вакол галавы.

|| прым. чалмо́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чалма́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. чалма́ чалмы́
Р. чалмы́ ча́лмаў
Д. чалме́ ча́лмам
В. чалму́ чалмы́
Т. чалмо́й
чалмо́ю		 ча́лмамі
М. чалме́ ча́лмах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чалма́ ж. чалма́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чалма́ чалма́, -мы́ ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чалма́, ‑ы, ж.

Мужчынскі галаўны ўбор у мусульман — доўгі кавалак тканіны, абкручаны некалькі разоў вакол галавы. У сваім нацыянальным адзенні, у беласнежнай чалме, упрыгожанай дарагімі самацветамі, .. [індыйскі дэлегат] вылучаўся сярод масы гасцей у аднолькавых вячэрніх касцюмах. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мі́тра ’галаўны ўбор вышэйшага духавенства’ (ТСБМ), ст.-бел. митра ’тс’ (пач. XVI ст.), ст.-рус. митра ’тс’, ’павязка’, ’галаўны ўбор’, ’карона’ — з с.-грэч. μίτρα ’павязка’, ’пояс’, ’чалма’ (Фасмер, Этюды, 126).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тыя́ра ‘галаўны ўбор старажытных усходніх цароў; мітра Рымскага Папы’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт.). Праз ст.-рус., царк.-слав. тиара (з XI ст.) запазычана са ст.-грэч. τιάρα ‘галаўны ўбор персідскіх цароў, чалма’, куды трапіла з персідскай мовы (Фасмер, 4, 55; ЕСУМ, 5, 577; Голуб-Ліер, 462). Для беларускай назвы магчыма пасрэдніцтва лац. tiāra ‘мітра’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)