чалаве́чны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. чалаве́чны чалаве́чная чалаве́чнае чалаве́чныя
Р. чалаве́чнага чалаве́чнай
чалаве́чнае		 чалаве́чнага чалаве́чных
Д. чалаве́чнаму чалаве́чнай чалаве́чнаму чалаве́чным
В. чалаве́чны (неадуш.)
чалаве́чнага (адуш.)		 чалаве́чную чалаве́чнае чалаве́чныя (неадуш.)
чалаве́чных (адуш.)
Т. чалаве́чным чалаве́чнай
чалаве́чнаю		 чалаве́чным чалаве́чнымі
М. чалаве́чным чалаве́чнай чалаве́чным чалаве́чных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чалаве́чны, -ая, -ае.

Дастойны чалавека, уважлівы, чулы, душэўны; гуманны.

Чалавечныя адносіны да людзей.

Ён паступіў чалавечна (прысл.) у гэтай сітуацыі.

|| наз. чалаве́чнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чалаве́чны челове́чный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чалаве́чны, ‑ая, ‑ае.

Уважлівы, чулы, душэўны; гуманны. Калі гляджу на роднае аблічча, На востры зрок з-пад стомленых павек, — Вось-вось з граніту сыдзе просты, блізкі І самы чалавечны Чалавек! Звонак. [Насця:] Які вы добры, чалавечны! Даруйце мне мой тон. Колас. Купала сябраваў з Міровічам, ён яму вельмі падабаўся і як творца, і як чалавек з вясёлым, жывым характарам, вельмі чалавечным і добразычлівым. Рамановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

челове́чный чалаве́чны; лю́дскі;

челове́чный посту́пок чалаве́чны ўчы́нак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чалаве́чы, -ая, -ае.

1. гл. чалавек.

2. Тое, што і чалавечны.

Чалавечыя адносіны.

Паступіць па-чалавечы (прысл.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лю́дскі, -ая, -ае.

1. Чалавечны, паважлівы; уласцівы людзям.

Людскія адносіны.

2. Добры, прыгодны для чаго-н.

Гэта людская рэч.

|| наз. лю́дскасць, -і, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гума́нны, ‑ая, ‑ае.

Дабрачынны, чалавечны, прасякнуты павагай да людзей. Пралетарыят — самы гуманны клас у гісторыі развіцця грамадства. Лушчыцкі.

[Ад лац. humanus — чалавечны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паро́німы, ‑аў; адз. паронім, ‑а, м.

Словы, вельмі блізкія па марфалагічнаму складу і гучанню, але розныя па значэнню («база» і «базіс», «чалавечы» і «чалавечны»).

[Ад грэч. para — поруч і ónyma — імя, назва.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лі́тасцівы і літасці́вы, ‑ая, ‑ае.

Схільны да літасці; спачувальны, спагадлівы. Літасцівае сэрца. □ Жыццё ўсяму навучыць: Ад шчасця да бяды — Адзін, як кажуць, крок, І ад яе мы не застрахаваны... Дык ад гаротніка не адварочвайся убок, Будзь літасцівы, чалавечны і гуманны! Валасевіч.

•••

Божа (божачка) літасцівы! гл. бог.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)