ці́ша

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. ці́ша
Р. ці́шы
Д. ці́шы
В. ці́шу
Т. ці́шай
ці́шаю
М. ці́шы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ці́ша ж. тишь, тишина́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ціш і ці́ша, -ы, ж.

1. Адсутнасць гукаў, шуму; спакой, цішыня.

У начной цішы чуваць далёкія выстралы.

2. Ціхае, бязветранае надвор’е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ці́ша, ‑ы, ж.

1. Адсутнасць гукаў, шуму; спакой, цішыня. Зямля здаецца лёгкай, бязваж[к]ай, яна ўся дыхае цішай, спакоем. Лынькоў. У ранішняй цішы даволі доўга быў чуваць гул матора. Шчарбатаў.

2. Ціхая, бязветраная пагода. Ветру не было, і ў начной цішы можна было чуць, як плешчацца аб карэнні прыбярэжных дрэў вада ў рэчцы. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ву́сціш абл.ціша’ (БРС). Утвораны шляхам зваротнай дэрывацыі назоўнік ад усці́шыць; гл. ціха, ціш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ціш, ‑ы, ж.

Разм. Тое, што і ціша. Ціш, бязлюддзе на вячэрняй местачковай вуліцы. Навуменка. Настаўніца ходзіць між партаў, У класе і ціш і спакой. Астрэйка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бе́лле, ‑я, н., зб.

Разм. Тое, што і бялізна. // перан. Тое, што і белізна. Белая, мяккая ціша няхрусткая, Белай дрымотай спавіты кусты, Белае белле... Зіма беларуская... Што ж мне не дорыш снягурачку ты?.. Гілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тишь ці́ша, -шы ж., цішыня́, -ні́ ж.;

тишь да гладь цішыня́ ды супако́й;

в тиши́ у цішыні́, у цішы́, у заці́шку.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

папа́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.

1. Зак. да па́рыць (у 1–6 знач.).

2. Парыць некаторы час. Такая ціша бывае пад канец лета, якое і папарыла, і пагрымела навальніцамі, а цяпер утаймавалася і палагаднела. Пташнікаў.

3. каго. Абліўшы варам, знішчыць. Папарыць клапоў.

папары́ць, ‑рые; зак., што, чаго і без дап.

Разм. Рыць доўга, неаднаразова.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стра́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Вельмі моцны, нястрымны ў сваім праяўленні (пра пачуцці). Дзейнасць пісьменнікаў прасякнута вялікім імкненнем адлюстраваць веліч і героіку свайго часу, страсным жаданнем сказаць сваё новае слова. Пшыркоў. // Пранікнуты моцным пачуццём, уздымам, натхненнем. Страсныя спрэчкі. □ Рэвалюцыйная эпоха патрабавала баявога, страснага, палітычнадзейснага слова. Івашын.

2. Які з вялікім уздымам адносіцца да чаго‑н., цалкам аддаецца якой‑н. справе. Страсны барацьбіт за шчасце народа. // Уласцівы такому чалавеку, які належыць яму. Была ціша, і толькі здалёк, з танцавальнай пляцоўкі, далятаў сумны і страсны голас спевака: круцілі пласцінку. Караткевіч.

3. Здольны на моцнае каханне, страсць. Страсны чалавек. // Вельмі палкі, гарачы. Яшчэ трапяталіся смехам вейкі, як .. [Рэня] ўздыхнула і раптам парыўчата абняла .. [Алёшку], страсным пацалункам апаліла анямеўшыя губы яго, выхапіла з рук самавар і хутка знікла за форткай. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)