цё́плы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. цё́плы цё́плая цё́плае цё́плыя
Р. цё́плага цё́плай
цё́плае		 цё́плага цё́плых
Д. цё́пламу цё́плай цё́пламу цё́плым
В. цё́плы (неадуш.)
цё́плага (адуш.)		 цё́плую цё́плае цё́плыя (неадуш.)
цё́плых (адуш.)
Т. цё́плым цё́плай
цё́плаю		 цё́плым цё́плымі
М. цё́плым цё́плай цё́плым цё́плых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цёплы, -ая, -ае.

1. Які мае тэмпературу, сярэднюю паміж гарачым і халодным.

Цёплая вада.

Ц. вецер.

Цёплае надвор’е.

2. 3 высокай сярэднегадавой тэмпературай.

Ц. клімат.

Цёплыя краіны.

3. Які добра засцерагае ад холаду.

Цёплая хустка.

4. перан. Які вызначаецца душэўнай цеплынёй; сардэчны, прыязны, добразычлівы.

Цёплыя словы.

Цёплыя адносіны.

5. перан. Мяккі, прыемны для зроку.

Цёплыя фарбы восені.

◊

Цёплае месца — выгадная пасада.

|| наз. цеплата́, -ы́, ДМ -лаце́, ж. (да 1, 2, 4 і 5 знач.).

|| прым. цёпленькі, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цёплы

1. в разн. знач. тёплый;

~лая вада́ — тёплая вода́;

~лае надво́р’е — тёплая пого́да;

ц. дождж — тёплый дождь;

~лая во́пратка — тёплая оде́жда;

~лая кватэ́ра — тёплая кварти́ра;

~лае сло́ва — тёплое сло́во;

~лыя фа́рбы — тёплые кра́ски;

ц. прыём — тёплый приём;

2. в знач. сущ. тёплое;

апрану́цца ў ~лае — оде́ться в тёплое;

◊ ~лая кампа́нія — тёплая компа́ния;

~лае ме́сца — тёплое ме́сто

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цёплы, ‑ая, ‑ае.

1. Які змяшчае ў сабе пэўную колькасць цяпла; сярэдні паміж гарачым і халодным. Цёплая вада. Цёплае паветра. Цёплае малако. □ Дзякуй цёплым дажджам і халоднай расе за жыты, што ўзраслі ў небывалай красе. А. Вольскі. Шурпатая кара дрэва была цёплай, пахучай. Лынькоў. У хаце прыемна пахла цёплым хлебам і напаленай печкай. Мележ. // Які з’яўляецца крыніцай цяпла. Цёплая печ. □ Ты закурыш пры цёплым дарожным агні І пачуеш у сэрцы шчаслівы спакой. Кірэенка. // Які вызначаецца цяплом, уласцівым жывому арганізму. Людзі.. беглі, уцякалі ў пушчу. Схапіўшы .. сваю сонную, цёплую Верачку, — паляцела і Ліда. Брыль. // Які мае адносна высокую тэмпературу паветра. Дзень быў ціхі, ясны, цёплы, нават гарачы. Колас. Вясна выдалася дружнай і цёплай. Лынькоў. // З высокай сярэднегадавой тэмпературай. Цёплыя краіны. Цёплы клімат. □ Застаўся Іліко жыць у цёплым горадзе Поці. Самуйлёнак.

2. Які добра засцерагае ад холаду; добра сагравае. Цёплае адзенне. Цёплая коўдра. □ На плечы .. [маці] была накінута цёплая хустка. Шахавец. // Які добра захоўвае цяпло. Я знайшоў цёплае гняздо для пакалечанай ластаўкі. Бядуля. Уцякала Бандароўна У поле з цёплай хаты. Купала. // Які ацяпляецца, абаграецца; уцеплены (пра памяшканне). Цёплая палавіна хаты. Цёплы хлеў.

3. перан. Які вызначаецца душэўнай цеплынёй; ласкавы, добразычлівы; сардэчны. — Я люблю дзяцей, — з цёплай, пяшчотна задуменнай усмешкай кажа Іра. Гарбук. // Прасякнуты добрымі пачуццямі да каго‑н. Можа, ніхто так не сумуе па цёплым слове з дому, як салдат. Скрыган. // Які складаецца з блізка знаёмых людзей; прасякнуты сардэчнымі, душэўнымі адносінамі. Марына Паўлаўна і Саша вячэралі ў цёплым кругу чужой і такой блізкай з гэтага вечара ім сям’і. Васілевіч. І ў цёплым сяброўстве За гэтым сталом Раскрыем душу Для ўваходу Вялікага слаўнага Новага года І чаркі напоўнім Віном. Хведаровіч.

4. перан. Мяккі, прыемны для зроку, слыху. Цёплая музыка. □ І здаровае, крамянае надвор’е, і яркія цёплыя фарбы маглі б толькі радаваць і бадзёрыць нашых хадакоў. Якімовіч. // Пра чырвона-карычневы тон спектра ў процілегласць сіне-блакітнаму. Цёплы тон пейзажу.

•••

Цёплае месца гл. месца.

Цёплая кампанія гл. кампанія ​1.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вільго́тна-цёплы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вільго́тна-цёплы вільго́тна-цёплая вільго́тна-цёплае вільго́тна-цёплыя
Р. вільго́тна-цёплага вільго́тна-цёплай
вільго́тна-цёплае		 вільго́тна-цёплага вільго́тна-цёплых
Д. вільго́тна-цёпламу вільго́тна-цёплай вільго́тна-цёпламу вільго́тна-цёплым
В. вільго́тна-цёплы (неадуш.)
вільго́тна-цёплага (адуш.)		 вільго́тна-цёплую вільго́тна-цёплае вільго́тна-цёплыя (неадуш.)
вільго́тна-цёплых (адуш.)
Т. вільго́тна-цёплым вільго́тна-цёплай
вільго́тна-цёплаю		 вільго́тна-цёплым вільго́тна-цёплымі
М. вільго́тна-цёплым вільго́тна-цёплай вільго́тна-цёплым вільго́тна-цёплых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уме́рана-цёплы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. уме́рана-цёплы уме́рана-цёплая уме́рана-цёплае уме́рана-цёплыя
Р. уме́рана-цёплага уме́рана-цёплай
уме́рана-цёплае		 уме́рана-цёплага уме́рана-цёплых
Д. уме́рана-цёпламу уме́рана-цёплай уме́рана-цёпламу уме́рана-цёплым
В. уме́рана-цёплы (неадуш.)
уме́рана-цёплага (адуш.)		 уме́рана-цёплую уме́рана-цёплае уме́рана-цёплыя (неадуш.)
уме́рана-цёплых (адуш.)
Т. уме́рана-цёплым уме́рана-цёплай
уме́рана-цёплаю		 уме́рана-цёплым уме́рана-цёплымі
М. уме́рана-цёплым уме́рана-цёплай уме́рана-цёплым уме́рана-цёплых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

грыбасе́й, -ю, м. (разм.).

Цёплы дробны дождж, які спрыяе росту грыбоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паго́длівы, -ая, -ае.

Добры, ясны, цёплы ў адносінах да пагоды.

Стаяў п. дзень.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

імшы́ць, -шу́, -шы́ш, -шы́ць; -шы́м, -шыце́, -ша́ць; незак., што.

Перакладваць мохам бярвёны, ставячы цёплы будынак.

І. зруб.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зефі́р¹, -у, м.

У старажытных грэкаў: заходні вецер; у паэзіі: цёплы лёгкі вецер.

|| прым. зефі́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)