Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
цёплы, -ая, -ае.
1. Які мае тэмпературу, сярэднюю паміж гарачым і халодным.
Цёплая вада.
Ц. вецер.
Цёплае надвор’е.
2. 3 высокай сярэднегадавой тэмпературай.
Ц. клімат.
Цёплыя краіны.
3. Які добра засцерагае ад холаду.
Цёплая хустка.
4.перан. Які вызначаецца душэўнай цеплынёй; сардэчны, прыязны, добразычлівы.
Цёплыя словы.
Цёплыя адносіны.
5.перан. Мяккі, прыемны для зроку.
Цёплыя фарбы восені.
◊
Цёплае месца — выгадная пасада.
|| наз.цеплата́, -ы́, ДМ -лаце́, ж. (да 1, 2, 4 і 5 знач.).
|| прым.цёпленькі, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цёплы
1.в разн. знач. тёплый;
~лая вада́ — тёплая вода́;
~лае надво́р’е — тёплая пого́да;
ц. дождж — тёплый дождь;
~лая во́пратка — тёплая оде́жда;
~лая кватэ́ра — тёплая кварти́ра;
~лае сло́ва — тёплое сло́во;
~лыя фа́рбы — тёплые кра́ски;
ц. прыём — тёплый приём;
2.в знач. сущ. тёплое;
апрану́цца ў ~лае — оде́ться в тёплое;
◊ ~лая кампа́нія — тёплая компа́ния;
~лае ме́сца — тёплое ме́сто
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цёплы, ‑ая, ‑ае.
1. Які змяшчае ў сабе пэўную колькасць цяпла; сярэдні паміж гарачым і халодным. Цёплая вада. Цёплае паветра. Цёплае малако. □ Дзякуй цёплым дажджам і халоднай расе за жыты, што ўзраслі ў небывалай красе.А. Вольскі.Шурпатая кара дрэва была цёплай, пахучай.Лынькоў.У хаце прыемна пахла цёплым хлебам і напаленай печкай.Мележ.// Які з’яўляецца крыніцай цяпла. Цёплая печ. □ Ты закурыш пры цёплым дарожным агні І пачуеш у сэрцы шчаслівы спакой.Кірэенка.// Які вызначаецца цяплом, уласцівым жывому арганізму. Людзі.. беглі, уцякалі ў пушчу. Схапіўшы .. сваю сонную, цёплую Верачку, — паляцела і Ліда.Брыль.// Які мае адносна высокую тэмпературу паветра. Дзень быў ціхі, ясны, цёплы, нават гарачы.Колас.Вясна выдалася дружнай і цёплай.Лынькоў.// З высокай сярэднегадавой тэмпературай. Цёплыя краіны. Цёплы клімат. □ Застаўся Іліко жыць у цёплым горадзе Поці.Самуйлёнак.
2. Які добра засцерагае ад холаду; добра сагравае. Цёплае адзенне. Цёплая коўдра. □ На плечы .. [маці] была накінута цёплая хустка.Шахавец.// Які добра захоўвае цяпло. Я знайшоў цёплае гняздо для пакалечанай ластаўкі.Бядуля.Уцякала Бандароўна У поле з цёплай хаты.Купала.// Які ацяпляецца, абаграецца; уцеплены (пра памяшканне). Цёплая палавіна хаты. Цёплы хлеў.
3.перан. Які вызначаецца душэўнай цеплынёй; ласкавы, добразычлівы; сардэчны. — Я люблю дзяцей, — з цёплай, пяшчотна задуменнай усмешкай кажа Іра.Гарбук.// Прасякнуты добрымі пачуццямі да каго‑н. Можа, ніхто так не сумуе па цёплым слове з дому, як салдат.Скрыган.// Які складаецца з блізка знаёмых людзей; прасякнуты сардэчнымі, душэўнымі адносінамі. Марына Паўлаўна і Саша вячэралі ў цёплым кругу чужой і такой блізкай з гэтага вечара ім сям’і.Васілевіч.І ў цёплым сяброўстве За гэтым сталом Раскрыем душу Для ўваходу Вялікага слаўнага Новага года І чаркі напоўнім Віном.Хведаровіч.
4.перан. Мяккі, прыемны для зроку, слыху. Цёплая музыка. □ І здаровае, крамянае надвор’е, і яркія цёплыя фарбы маглі б толькі радаваць і бадзёрыць нашых хадакоў.Якімовіч.// Пра чырвона-карычневы тон спектра ў процілегласць сіне-блакітнаму. Цёплы тон пейзажу.
•••
Цёплае месцагл. месца.
Цёплая кампаніягл. кампанія 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цёплы
1. warm; mild (толькіпранадвор’е);
2. (сардэчны) warm, hérzlich, fréundschaftlich;
цёплыя пажада́нні die hérzlichsten [bésten] Wünsche;
цёплае ме́сца ein wármes Plätzchen, éine éinträgliche Stélle;
◊ у яго́ цёплае ме́сца der sitzt warm, der ist gut dran; der hat éinen gúten Pósten
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)