аэра́цыя, -і, ж. (спец.).

1. Вентыляцыя, паветраабмен.

А. гарачых цэхаў.

2. Насычэнне вады, глебы паветрам.

А. глебы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цэ́х

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. цэ́х цэ́хі
Р. цэ́ха цэ́хаў
Д. цэ́ху цэ́хам
В. цэ́х цэ́хі
Т. цэ́хам цэ́хамі
М. цэ́ху цэ́хах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мі́ні-цэ́х

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. мі́ні-цэ́х мі́ні-цэ́хі
Р. мі́ні-цэ́ха мі́ні-цэ́хаў
Д. мі́ні-цэ́ху мі́ні-цэ́хам
В. мі́ні-цэ́х мі́ні-цэ́хі
Т. мі́ні-цэ́хам мі́ні-цэ́хамі
М. мі́ні-цэ́ху мі́ні-цэ́хах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цэх-аўтама́т

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. цэх-аўтама́т цэ́хі-аўтама́ты
Р. цэ́ха-аўтама́та цэ́хаў-аўтама́таў
Д. цэ́ху-аўтама́ту цэ́хам-аўтама́там
В. цэх-аўтама́т цэ́хі-аўтама́ты
Т. цэ́хам-аўтама́там цэ́хамі-аўтама́тамі
М. цэ́ху-аўтама́це цэ́хах-аўтама́тах

Крыніцы: nazounik2008, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

міжцэ́хавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які аб’ядноўвае дзейнасць розных цэхаў.

2. Які адбываецца, існуе паміж рознымі цэхамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уніфікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак. і незак., што.

Правесці (праводзіць) уніфікацыю. Уніфікаваць грашовую сістэму. Уніфікаваць абсталяванне цэхаў. Уніфікаваць арфаграфію.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўфабрыка́т, ‑у, М ‑каце, м.

Прадукт, выраб, які мае патрэбу ў далейшай і канчатковай апрацоўцы. Мясныя паўфабрыкаты. □ У адным з цэхаў ішла апрацоўка яшчэ з восені нарыхтаванага паўфабрыкату. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

загру́жанасць, ‑і, ж.

1. Забяспечанасць грузам; колькасць пасажыраў або грузаў пры перавозцы. Загружанасць транспарту. // Перагружанасць чым‑н.; загрувашчанасць. Працаваць перашкаджае загружанасць цэхаў сыравінаю. Чорны.

2. перан. Ступень занятасці работай; колькасць, аб’ём работы. Забеліна сама пачала скардзіцца Васіліне на загружанасць, на здароўе, на неўладкаванасць свайго жыцця. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэх, ‑а, м.

1. Уст. У сярэднія вякі ў Заходняй Еўропе — гарадская арганізацыя рамеснікаў адной прафесіі. Да нашых часоў дайшлі статуты цэхаў металістаў, краўцоў, шаўцоў, муляраў. «Полымя».

2. Асноўнае вытворчае падраздзяленне прамысловага прадпрыемства. Друкарскі цэх. Кацельны цэх. □ На заводзе закрылі ўсе цэхі, дзе вырабляліся электрапрыборы для ўжытку. Шамякін. Павіншавалі мы яго І па-ранейшаму, папросту. Калегі цэха аднаго, Дзялілі радасць, боль і роздум. Гілевіч. // Памяшканне, дзе размяшчаецца такое падраздзяленне. Для ўліку расходу электраэнергіі ў цэхах устаноўлены лічыльнікі. «Звязда».

[Ням. Zeche.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шыфр, ‑у, м.

1. Сістэма ўмоўных знакаў для тайнага пісьма, якое чытаецца з дапамогай ключа. Кастусь быў старшым радыстам: усе сакрэтныя шыфры знаходзіліся ў яго. Ваданосаў. Урэшце прыйшоў [вучоны] на навуковы сход і з гордасцю сказаў: — Я знайшоў ключ да шыфру! Я дабіўся свайго — прачытаў тайнапіс! Дубоўка. // Умоўнае абазначэнне або замена слоў і пад. чым‑н. Думалі, што.. [Луцкевіч] не ведае шыфру перастуквання. Машара.

2. Умоўны знак або знакі на кнігах, рукапісах. падшыўках і пад., якія прымяняюцца пры іх захаванні ў бібліятэцы, архіве і ўказваюць дакладнае месцазнаходжанне. // Умоўнае абазначэнне якога‑н. сакрэтнага дакумента, сакрэтнай работы. Шыфр наверсе стаяў адзін, а работа была розная — для розных цэхаў і гаспадарак. Скрыган.

[Фр. chiffre.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)