А́КТЫ ВІ́ЛЕНСКІХ ЦЭ́ХАЎ,

«Akty cechów Wileńskich», зборнік дакументаў па гісторыі прафесійна-вытв. карпарацый у Вільні ў 1495—1700. Выдадзены ў Вільні ў 1939. Складальнік Г.Лаўмянскі. Змешчана 487 актаў (у т. л. прывілеі вял. князёў, выпіскі з соймавых пастаноў, судовыя рашэнні), звязаных з дзейнасцю віленскіх цэхаў, рамесных і мядовых «брацтваў», розных прафес. карпарацый — лекараў, купцоў, чл. віленскага магістрата і інш. Дакументы на лац., старабел., польск. мовах. Яны сведчаць, што многія цэхі Вільні аб’ядноўвалі бел. правасл. Рамеснікаў.

Г.Я.Галенчанка.

т. 1, с. 210

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

аэра́цыя, -і, ж. (спец.).

1. Вентыляцыя, паветраабмен.

А. гарачых цэхаў.

2. Насычэнне вады, глебы паветрам.

А. глебы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цэ́х

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. цэ́х цэ́хі
Р. цэ́ха цэ́хаў
Д. цэ́ху цэ́хам
В. цэ́х цэ́хі
Т. цэ́хам цэ́хамі
М. цэ́ху цэ́хах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мі́ні-цэ́х

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. мі́ні-цэ́х мі́ні-цэ́хі
Р. мі́ні-цэ́ха мі́ні-цэ́хаў
Д. мі́ні-цэ́ху мі́ні-цэ́хам
В. мі́ні-цэ́х мі́ні-цэ́хі
Т. мі́ні-цэ́хам мі́ні-цэ́хамі
М. мі́ні-цэ́ху мі́ні-цэ́хах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цэх-аўтама́т

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. цэх-аўтама́т цэ́хі-аўтама́ты
Р. цэ́ха-аўтама́та цэ́хаў-аўтама́таў
Д. цэ́ху-аўтама́ту цэ́хам-аўтама́там
В. цэх-аўтама́т цэ́хі-аўтама́ты
Т. цэ́хам-аўтама́там цэ́хамі-аўтама́тамі
М. цэ́ху-аўтама́це цэ́хах-аўтама́тах

Крыніцы: nazounik2008, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

міжцэ́хавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які аб’ядноўвае дзейнасць розных цэхаў.

2. Які адбываецца, існуе паміж рознымі цэхамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уніфікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак. і незак., што.

Правесці (праводзіць) уніфікацыю. Уніфікаваць грашовую сістэму. Уніфікаваць абсталяванне цэхаў. Уніфікаваць арфаграфію.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўфабрыка́т, ‑у, М ‑каце, м.

Прадукт, выраб, які мае патрэбу ў далейшай і канчатковай апрацоўцы. Мясныя паўфабрыкаты. □ У адным з цэхаў ішла апрацоўка яшчэ з восені нарыхтаванага паўфабрыкату. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сума́рны

(лац. summarius)

1) атрыманы ў выніку складання (напр. с-ая прадукцыя цэхаў);

2) не канкрэтызаваны, абагульнены (напр. с-ае апісанне фактаў).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

загру́жанасць, ‑і, ж.

1. Забяспечанасць грузам; колькасць пасажыраў або грузаў пры перавозцы. Загружанасць транспарту. // Перагружанасць чым‑н.; загрувашчанасць. Працаваць перашкаджае загружанасць цэхаў сыравінаю. Чорны.

2. перан. Ступень занятасці работай; колькасць, аб’ём работы. Забеліна сама пачала скардзіцца Васіліне на загружанасць, на здароўе, на неўладкаванасць свайго жыцця. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)