цьмяне́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
цьмяне́е |
цьмяне́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
цьмяне́ў |
цьмяне́лі |
| ж. |
цьмяне́ла |
| н. |
цьмяне́ла |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
цьмяне́ць несов.
1. (терять блеск, яркость) ме́ркнуть;
зо́ркі ~не́лі — звёзды ме́ркли;
2. (становиться тусклым) тускне́ть, ту́скнуть;
срэ́бра паступо́ва ~не́ла — серебро́ постепе́нно тускне́ло;
3. перен. ме́ркнуть, тускне́ть;
~не́ла яго́ сла́ва — ме́ркла (тускне́ла) его́ сла́ва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цьмяне́ць, ‑ее; незак.
1. Станавіцца цьмяным; цямнець. На голых кустах стухаў вечар, неба цьмянела і, здавалася, асядала на лес. Карамазаў. // Траціць свой бляск, яркі колер. [Хлопец:] — Ах, як жа не пашанцавала вам! Блешні цьмянеюць і чарвячкі, відаць, сохнуць. Ракітны.
2. перан. Траціць сваю яркасць, выразнасць: станавіцца менш выразным. Цьмянела яго слава. □ Дарагія вобразы радзімы ніколі не цьмянеюць перад нашымі вачыма. Хведаровіч. Але што больш астывалі [мядзведзіцкія], то ўсё больш цьмянела задавальненне ад перамогі. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тускне́ть разг. ту́скнуть несов.
1. цьмяне́ць;
2. перен. цьмяне́ць; (меркнуть) цямне́ць; га́снуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ме́ркнуть несов.
1. цямне́ць; (тускнеть) цьмяне́ць; (гаснуть) га́снуць;
2. перен. цямне́ць; га́снуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
помрача́ться ист.
1. зацямня́цца, захму́рвацца;
2. (о зрении) цьмяне́ць, слабе́ць; тра́ціцца;
3. перен. засмуча́цца; азмро́чвацца;
4. страд. зацямня́цца, захму́рвацца, азмро́чвацца; см. помрача́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)