цурба́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Абрубак, кароткі кавалак бервяна.

2. перан. Пра някемлівага, непаваротлівага, неразумнага чалавека (разм., лаянк.).

Гэтаму цурбану не ўтлумачыш.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цурба́н

‘абрубак дрэва’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. цурба́н цурбаны́
Р. цурбана́ цурбано́ў
Д. цурбану́ цурбана́м
В. цурба́н цурбаны́
Т. цурбано́м цурбана́мі
М. цурбане́ цурбана́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цурба́н

‘някемлівы чалавек’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. цурба́н цурбаны́
Р. цурбана́ цурбано́ў
Д. цурбану́ цурбана́м
В. цурбана́ цурбано́ў
Т. цурбано́м цурбана́мі
М. цурбане́ цурбана́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цурба́н, -на́ м. (обрубок) чурба́н

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цурба́н, ‑а, м.

1. Абрубак дрэва; кароткае бервяно. Прайшоўшы да кустоў, я, не спяшаючыся, разматаў і закінуў вуды, потым прысеў на чорны дубовы цурбан. Ляўданскі.

2. Лаянк. Пра някемлівага, неразумнае чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усма́л, ‑а, м.

Смалісты цурбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цурба́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).

Тое, што і цурбан (у 1 знач.).

|| памянш. цурбачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цурба́к, ‑а, м.

Разм. Тое, што і цурбан (у 1 знач.). Бацька ў паддзёўцы, хоць на двары душна, расколвае цурбакі на паленне. Хадкевіч. Лазар сядзеў на цурбаку і расказваў пра сваю маладосць. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Буртэ́ль ’цурбан’ (Касп.). Мабыць, запазычанне з польск. burtyl ’дрэва, прыдатнае на бэлькі для аббіцця карабля’ (Варш. сл., 1, 237). Параўн. яшчэ бурцалёк ’цурбан’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Курдава́лак ’цурбан, цурбалак’ (Нар. сл.). Кантамінацыя курда (гл.) і кавалак (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)