цеплыня́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
цеплыня́ |
| Р. |
цеплыні́ |
| Д. |
цеплыні́ |
| В. |
цеплыню́ |
| Т. |
цеплынёй
цеплынёю |
| М. |
цеплыні́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
цеплыня́, -і́, ж.
1. Нагрэтасць чаго-н.
Адчуваць цеплыню рук.
2. Адчуванне ўнутранага цяпла.
Па целе разлілася прыемная ц.
3. перан. Сардэчнасць, дабрата, ласка; добрыя, шчырыя адносіны да каго-, чаго-н.
У яго словах чулася душэўная ц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цеплыня́ ж., в разн. знач. теплота́, тепло́ ср.; (о погоде — ещё) теплы́нь;
ц. це́ла — теплота́ те́ла;
душэ́ўная ц. — душе́вная теплота́ (душе́вное тепло́)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цеплыня́, ‑і, ж.
1. Нагрэтасць чаго‑н. Сашка Стафанковіч сядзеў, прыціснуўшыся да Любы.. ён адчуваў цеплыню яе твару. Чорны. Цёплымі аставаліся адны слёзы, ды і іх цеплыню.. [Лёдзя] адчувала не тварам, а далонямі. Карпаў. Дзверы расчыніліся, і Віктар з асалодаю нырнуў у густую цеплыню хаты. Зарэцкі. // Цёплае паветра ад чаго‑н. нагрэтага, гарачага; больш-менш высокая тэмпература, якая выходзіць ад чаго‑н.; цёплае асяроддзе. Ад торбы [з печанай бульбай] ішла прыемная цеплыня, прыграваючы Міколкаў бок. Лынькоў. [Марына] адразу ж падхапілася, бо ўспомніла, што цеплыня — гэта ўжо вораг адмарожаным.. нагам. Лупсякоў. // Цёплае надвор’е; цёплы клімат. Тым часам цеплыня з кожным днём бралася ў большую сілу, вясна наступала напорыста і ўпэўнена. Краўчанка. Бук добра расце ў парнай цеплыні Калхіды. Самуйлёнак.
2. Адчуванне ўнутранага цяпла, унутранай сагрэтасці. Лабановіч чуе, як прыемная цеплыня разыходзіцца па целе, і яму зусім добра тут. Колас. Гарачун адчуў, што па целе ў яго хваляю разлілася цеплыня. Васілёнак.
3. перан. Дабрата, сардэчнасць; добрыя, шчырыя адносіны да каго‑, чаго‑н. Нам не забыць навечна Цудоўнай дружбы дні, Сяброўскіх слоў сардэчных, Сяброўскай цеплыні. Кірэенка. Стары ветэран друку з цеплынёй успамінае свае сустрэчы з беларускім паэтам [М. Багдановічам]. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цеплыня, цяпло, цяплынь, цеплата, жар, гарачыня, спёка, спякота, духата, прыпар; дух (разм.); сквар (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
цяплы́нь, -і, ж.
Тое, што і цеплыня (часцей пра надвор’е).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цеплата́ ж.
1. физ. теплота́;
2. см. цеплыня́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прамяні́сты, -ая, -ае.
1. Які свеціцца праменямі.
Прамяністае сонца.
Прамяністыя вочы (перан.).
2. Які ўзнікае пры выпраменьванні якой-н. энергіі (спец.).
Прамяністая цеплыня.
|| наз. прамяні́стасць, -і, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
замілава́насць, ‑і, ж.
Уласцівасць замілаванага. Уразіла цеплыня і замілаванасць позіркаў, хараство слоў. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарачыня́, -і́, ж.
1. Гарачае, моцна нагрэтае паветра.
У хаце была г.
Ну і г. сёлета ў ліпені!
2. Цеплыня арганізма, выкліканая прылівам крыві ў час моцнага душэўнага ўзбуджэння.
Усё цела налілося гарачынёй.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)