цалі́нны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
цалі́нны |
цалі́нная |
цалі́ннае |
цалі́нныя |
| Р. |
цалі́ннага |
цалі́ннай
цалі́ннае |
цалі́ннага |
цалі́нных |
| Д. |
цалі́ннаму |
цалі́ннай |
цалі́ннаму |
цалі́нным |
| В. |
цалі́нны (неадуш.)
цалі́ннага (адуш.) |
цалі́нную |
цалі́ннае |
цалі́нныя (неадуш.)
цалі́нных (адуш.) |
| Т. |
цалі́нным |
цалі́ннай
цалі́ннаю |
цалі́нным |
цалі́ннымі |
| М. |
цалі́нным |
цалі́ннай |
цалі́нным |
цалі́нных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
цаліна́, -ы́, ж.
1. Зямля, якая ніколі не апрацоўвалася.
Узнімаць цаліну.
2. Тое, што і цалік.
3. перан. Недаследаваная, нявывучаная галіна чаго-н.
|| прым. цалі́нны, -ая, -ае.
Цалінныя землі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цели́нный цалі́нны;
цели́нный край ист. Цалі́нны край;
цели́нные зе́мли цалі́нныя зе́млі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усёве́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Разм. Чалавек, які лічыць сябе дасведчаным ва ўсім. — Іх [зернесушылкі] на цалінныя землі адправяць, — паведаміў усёвед Толя, павярнуўшы рыжую галаву. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стараво́рыўны, ‑ая, ‑ае.
Які здаўна падвяргаецца ворыву. Стараворыўныя землі. □ Дзямід Сыч накіраваўся на стараворыўны тарфянік першай брыгады. Паслядовіч. Тарфяныя глебы як цалінныя, так і стараворыўныя, патрабуюць глыбокага ворыва. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абло́жны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да аблогі (у 1 знач.). Цалінныя і абложныя землі.
2. Заложны, абкладны. Абложныя дажджы. Абложная хмара. □ Гэта была не Кароткая летняя навальніца, а працяглы абложны дождж. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цалі́ннік, ‑а, м.
Той, хто асвойвае цалінныя землі; жыхар цаліны (у 1 знач.). Пакуль на поле не выехалі, прараб стараўся выкарыстаць кожнага цалінніка на будоўлі. Пальчэўскі. — Адсюль вось, — паказаў Іван Іванавіч рукой, — новая вуліца пойдзе... Як мы яе, цаліннікі, назавём? Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цалі́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да цаліны. Цалінная зямля. Цалінны край. □ А на Алтай цалінныя пласты Уздымаць і засяваць паехала ўжо моладзь. Панчанка.
2. перан. Некрануты даследаваннем, нявывучаны. Цётка адкрывала новыя тэмы, асвойвала цалінны жыццёвы матэрыял, абжывала нязведаныя сферы эстэтычнага. Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абло́жны
1. с.-х. за́лежный; перело́жный;
цалі́нныя і ~ныя зе́млі — цели́нные и за́лежные (перело́жные) зе́мли;
2.: а. дождж обложно́й дождь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
асво́іць, асвою, асвоіш, асвоіць; зак., што.
1. Навучыцца карыстацца чым‑н., авалодаць чым‑н. Асвоіць новую тэхніку. Асвоіць замежную мову. // Навучыцца вырабляць што‑н. Асвоіць вытворчасць новых станкоў. // Засвоіць, зразумець што‑н. Іван памагаў па матэматыцы — прагрэсіі, лагарыфмы, сінусы і косінусы Міця асвоіў як мае быць. Навуменка.
2. Уключыць у круг сваёй гаспадарчай дзейнасці; абжыць. Асвоіць цалінныя землі. // Выкарыстаць (грошы, сродкі і пад.). Асвоіць фонды. Асвоіць спадчыну. Асвоіць бюджэт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)