хі́тра
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| хі́тра |
хітрэ́й |
найхітрэ́й |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хі́тра нареч.
1. хи́тро́; хитроу́мно;
2. хи́тро́, плутова́то, лука́во;
3. мудрено́, хи́тро́, замыслова́то, зате́йливо;
1-3 см. хі́тры
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хі́тра-зло́сны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
хі́тра-зло́сны |
хі́тра-зло́сная |
хі́тра-зло́снае |
хі́тра-зло́сныя |
| Р. |
хі́тра-зло́снага |
хі́тра-зло́снай
хі́тра-зло́снае |
хі́тра-зло́снага |
хі́тра-зло́сных |
| Д. |
хі́тра-зло́снаму |
хі́тра-зло́снай |
хі́тра-зло́снаму |
хі́тра-зло́сным |
| В. |
хі́тра-зло́сны (неадуш.)
хі́тра-зло́снага (адуш.) |
хі́тра-зло́сную |
хі́тра-зло́снае |
хі́тра-зло́сныя (неадуш.)
хі́тра-зло́сных (адуш.) |
| Т. |
хі́тра-зло́сным |
хі́тра-зло́снай
хі́тра-зло́снаю |
хі́тра-зло́сным |
хі́тра-зло́снымі |
| М. |
хі́тра-зло́сным |
хі́тра-зло́снай |
хі́тра-зло́сным |
хі́тра-зло́сных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хитро нареч.
1. хі́тра;
2. (мудрёно) хі́тра, мудраге́ліста; см. хи́трый.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лука́во нареч. хі́тра, хітрава́та;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плутова́то нареч. хітрава́та, хі́тра;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыжму́рыць сов. прижму́рить, прищу́рить;
хі́тра п. во́чы — хи́тро прищу́рить глаза́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сажму́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Абл. Прыжмурыцца. Яраш хітра сажмурыўся: — Нешта ў цябе вочы заспаныя. Няўжо ад працы? Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лесцімо́ніцца ’песціцца, лашчыцца’ (усх.-бел., КЭС), рус. уладз. лестимониться, лестефониться, смал. лестимон ’хітрун’, лестимонно ’прынадна, цікава, хітра’, лестимонство ’хітрасць, ліслівасць’. Экспрэсіўнае слова, утворанае ад *лесць (< рус. лесть ’ліслівасць’) паводле падабенства да цырымоніцца, ма‑ лімоніцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адкруці́цца, -ручу́ся, -ру́цішся, -ру́ціцца; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Раскруціўшыся, аддзяліцца; адшрубавацца.
Вяроўка адкруцілася.
Адкруцілася гайка.
2. Павярнуўшыся, адкрыцца.
Кран адкруціўся.
3. Зламацца, адарвацца ад пакручвання ў розныя бакі; перакруціцца.
Спелая макаўка лёгка адкруцілася.
4. Скончыць круціцца, адкружыцца.
Адкруціліся пары ў вальсе.
5. Ухіліцца, хітра вызваліцца ад чаго-н. з дапамогай выдумак (разм.).
А. ад паездкі.
|| незак. адкру́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)