хіста́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. каго-што. Ківаць з боку ў бок.
Вецер хістае яліны.
2. чым. Рабіць хістальныя рухі чым-н.
Х. слуп.
3. перан., што. Рабіць няўстойлівым, падрываць.
Гэта хістала яго аўтарытэт.
|| аднакр. хісну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. хіста́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
|| прым. хіста́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хіста́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
хіста́ю |
хіста́ем |
| 2-я ас. |
хіста́еш |
хіста́еце |
| 3-я ас. |
хіста́е |
хіста́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
хіста́ў |
хіста́лі |
| ж. |
хіста́ла |
| н. |
хіста́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
хіста́й |
хіста́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
хіста́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хіста́ць несов.
1. кача́ть, колеба́ть, раска́чивать, шата́ть;
ве́цер ~та́е дрэ́вы — ве́тер кача́ет (шата́ет) дере́вья;
х. слуп — кача́ть столб;
х. стол — кача́ть (шата́ть) стол;
2. безл. кача́ть, шата́ть;
яго́ ~та́ла з бо́ку на бок — его́ кача́ло (шата́ло) из стороны́ в сто́рону;
3. перен. колеба́ть;
х. аўтарытэ́т — колеба́ть авторите́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хіста́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. каго-што. Прыводзіць у хістальны рух; ківаць з боку ў бок. Парывісты моцны вецер хістаў і згінаў вяршаліны дрэў, шкуматаў густую лістоту. Бяганская. Хістае вецер спелае палессе, І хваля хвалю гоніць — не кране. Тарас. // безас. Кідаць з боку ў бок (пры хваробе, стомленасці і пад.). Ад стомы яе [Надзю] хістала, шумела ў галаве, натруджаныя пальцы зводзіла сутарга. Бураўкін. Ледзь дачакалася [Ніна] раніцы. Трэба ісці на работу, а галава як волавам налітая, хістае ў бакі. Лобан. // Ківаючы, рабіць хісткім; расхістваць. Маладая дужая рука хістала крыж. Пташнікаў.
2. чым. Рабіць хістальныя рухі чым‑н. На голых, спаленых дзялянках Хвоі хістаюць задымленым веццем. Куляшоў. Бор наш сумнай хістаў галавой. Броўка.
3. перан.; што. Рабіць няўстойлівым; падрываць. Хістаць аўтарытэт. □ Моладзь несла вялікія страты заўжды — Ад асілкаў з далёкіх паданняў, былін, Што мячом і шчытом нашых продкаў былі, Да паўстанцаў, што трон самаўладдзя хісталі І свой лёс — на падбрэхічаў лёс не змянялі. Грачанікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахі́стваць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што або чым.
Злёгку, час ад часу хістаць.
Вецер пахістваў дрэвы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
захіста́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Пачаць хістаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хіста́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. гл. хістацца, хістаць.
2. Няўстойлівасць, зменлівасць.
Х. тэмпературы.
3. перан. Нерашучасць, сумненне.
Прыняць рашэнне без хістання.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прахіста́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Хістаць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шата́ть несов.
1. хіста́ць, калыва́ць;
шата́ть столб хіста́ць (калыва́ць) слуп;
2. безл. хіста́ць, вадзі́ць у бакі́;
его́ шата́ет от уста́лости яго́ хіста́е (во́дзіць у бакі́) ад сто́мленасці;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хісну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Аднакр. да хістаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)