хрышчо́ны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. хрышчо́ны хрышчо́ная хрышчо́нае хрышчо́ныя
Р. хрышчо́нага хрышчо́най
хрышчо́нае		 хрышчо́нага хрышчо́ных
Д. хрышчо́наму хрышчо́най хрышчо́наму хрышчо́ным
В. хрышчо́ны (неадуш.)
хрышчо́нага (адуш.)		 хрышчо́ную хрышчо́нае хрышчо́ныя (неадуш.)
хрышчо́ных (адуш.)
Т. хрышчо́ным хрышчо́най
хрышчо́наю		 хрышчо́ным хрышчо́нымі
М. хрышчо́ным хрышчо́най хрышчо́ным хрышчо́ных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

хрышчо́ны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, незакончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. хрышчо́ны хрышчо́ная хрышчо́нае хрышчо́ныя
Р. хрышчо́нага хрышчо́най
хрышчо́нае		 хрышчо́нага хрышчо́ных
Д. хрышчо́наму хрышчо́най хрышчо́наму хрышчо́ным
В. хрышчо́ны (неадуш.)
хрышчо́нага (адуш.)		 хрышчо́ную хрышчо́нае хрышчо́ныя (неадуш.)
хрышчо́ных (адуш.)
Т. хрышчо́ным хрышчо́най
хрышчо́наю		 хрышчо́ным хрышчо́нымі
М. хрышчо́ным хрышчо́най хрышчо́ным хрышчо́ных

Кароткая форма: хрышчо́на.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

хрышчо́ны

1. (принявший христианство) крещёный;

2. крёстный;

х. ба́цька — крёстный оте́ц

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хрышчо́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад хрысціць.

2. у знач. прым. Які мае адносіны да абраду хрышчэння, падвергнуты абраду хрышчэння. Хрышчоны бацька. □ — Як няма? Што значыць няма? Кожны хрышчоны чалавек павінен мець метрыку... Ты што, згубіў яе? — запытаў старшыня. Чарот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хры́шчаны і хрышчо́ны, -ая, -ае.

1. Які прыняў хрысціянства.

2. Тое, што і хросны.

Х. бацька.

Хрышчоная маці.

Гэта яго х. сын.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крещёный

1. прил. хрышчо́ны, хры́шчаны;

2. сущ. хрышчо́ны, -нага м., хры́шчаны, -нага м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крёстный

1. сущ. хро́сны, -нага м., хрышчо́ны, -нага м.;

2. прил. хрышчо́ны, -нага м., уст. хро́сны, -нага м.;

крёстная мать хрышчо́ная (хро́сная) ма́ці;

крёстный оте́ц хрышчо́ны (хро́сны) ба́цька.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Вы́крэст ’хрышчоны яўрэй’ (Нас.). Рус. выкрест ’тс’. Бязафікснае ўтварэнне ад выкрэсціць (гл. хрысціць). Параўн. Фасмер, 1, 368.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́кста ’хрышчоны яўрэй’ (Нас.). Утварэнне пры дапамозе суф. ‑а да дзеяслова выксціць (гл.). Сюды ж вы́кстка — форма ж. р. да гэтага слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лёля, лёлечка, лёлька ’кашуля (з дзіцячай мовы)’ (Гарэц., Янк. 11, Клім., Некр., Жд. I, Бяльк., Шат., Мат. Гом., Нас.; слаўг., Мат. Маг.; паўд.-мін., КЭС). Укр., рус. смал. лёля ’тс’, кур. лёлька ’маленькае дзіцё’. Усх.-слав. утварэнне, звязанае, відавочна, з літ. lelė̃ ’грудное дзіцё, немаўля’. Фасмер (2, 479), аднак, параўноўвае рус. лексему з іншымі слав., напрыклад, з серб.-харв. љелна ’старэйшая сястра’, укр. лельо ’татачка’ (параўн. і рус. свярдл. лелько ’хрышчоны бацька’), балг. леля ’цётка’ і інш., якія (паводле Шаўра, Etymologie, 22) адносяцца да асновы lel‑/lal‑ і з’яўляюцца ўтварэннем у дзіцячай мове. Параўн. таксама ле́ля.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)